ب) عناصر مهم در استظهار از آیات:
۱.سیاق
تأکید من بر حفظ سیاق است
٢. شأن نزول
و شأن نزول.نقش شأن نزول در استظهار از آیه را ما نبایست دست کم بگیریم نیاید ابتدا به ساکن به سراغ خود آیه و معانی تجریدی راقی آن برویم بلکه اوّل باید سری به شأن نزول بزنیم. مخصوصاً آن جایی که سؤالات زیادی ذیل آیه مطرح میشود. یعنی استظهارات تجریدی خیلی صاف نیست و مدام در آنها طرح سؤال می شود و باید جواب بدهیم. ما باید اول با شأن نزول و سیاق آیاتی که به هم مربوطاند معنا را صاف بکنیم بعد برویم سراغ معانی بالاتر.
شأن نزول خلاصه ذهن ما را میبرد در فضایی که یک واقعهای رخ داده که این آیه نازل شد و نمیگوییم هم این شأن نزول قطعی است. ما صرفاً به عنوان یک کمک کاری برای استظهار، بحث علمی خیلی روشن است. ولی وقتی یک شأن نزولی ذکر میشود ما شروع میکنیم با اجزاء خود آیه شریفه، بعدش این را سنجش میکنیم.
٣. تفریع
«فا»ها، «ثم»ها، امثال این ها تفریعاتی که در آیاتی میآید و در روایات. من به عنوان یک طلبه رسمم، سلیقهام این طور است که خیلی به این «فاء»ها ترتیب اثر نمیدهم. درحالیکه وقتی در کلام خدای متعال، در کلام امام معصوم یک تفریع صورت میگیرد شوخی نیست. بله یک وقتی است فوری توجیه میکنیم میگوییم این فاء یعنی مرتبه بعد، تفریع مطلق. مانعی ندارد به این خاطر که ما گیر افتادیم و معنای دیگری جور نشد.این جا حرفی نداریم. اما تا مادامی که بشود ما فاء را واقعاً به آن تفریعی که عرف عام تفریع میبیند، توجیه بکنیم چرا برویم سراغ اینکه فاء را یک جوری از کار بیندازیم؟!
بدون نظر