اختلاف اقوال در فروکاستن خواص ترکیب به اجزاء

شاگرد: به نظر می‌آید هر شیء ثالثی که پدید می‌آید در همان مقوله است و چیزی خارج از آن مقوله قبلی نیست.

استاد: این نکته، مهم است. فروکاستن را الآن زیاد به کار می‌برند. سؤال این است: الآن برای کل، خاصیتی پدید می‌آید؛ آیا وقتی این خاصیت پدید آمد، می‌توانیم آن خاصیت را به خاصیت‌های اجزاء فروبکاهیم یا نه؟ یعنی بگوییم باز چیزی موجود نشده و همین را در اجزاء نشان می‌دهیم؛ به این، فروکاستن شیء جدید به خواص و آثاری که در دل اجزاء موجود است، می‌گویند. خُب خیلی‌ها دارند تلاش می‌کنند که در مسیر ترکیب غامض که با جزء لایتجزای جدید مواجه می‌شویم، سعی کنند خواص جدید و شیء جدید را به اجزاء تشکیل دهنده فروبکاهند. متأسفانه یا خوشبختانه در مسیر ترکیب با چیزهایی مواجه شده‌اند که هر چه تلاش کرده‌اند خواص جدید و شیء جدید را به خواص اجزاء فروبکاهند، ممکن نشده؛ مثال‌هایش را بعداً می‌بینید.

شاگرد: البینة علی المدعی!

استاد: من حرفی ندارم. داریم جلو می‌رویم. اتفاقاً می‌خواهم ببینید چه فکرهایی شده! اگر خواستید بحث‌های امروزی آن را ببینید، کلمه «merge» به‌معنای ترکیب کردن است. «emerge» با پیش‌وند «e» برای درون است و «ex» برای برون (که مثال آن «extention» است). در فارسی می‌گویند برآیند و برآیش. چند چیز را که جمع می‌کنید؛ مثلاً یک کیسه نخود، برآیندی دارد که وزنش زیاد شده، اما برآیش ندارد. ولی وقتی دو هیدروژن و یک اکسیژن را ترکیب می‌کنید و شیء ثالث پدید می‌آید، یک برآیش و برآمدگی دارد؛ به آن «emerge» می‌گویند. «merge» معادل «result» است. «result» به‌معنای حاصل‌شد و منتج است. اگر ترکیب به این صورت باشد، برآیند است. اما «emerge» بیش از آن است؛ یعنی وقتی ترکیب می‌شود، یک چیز دیگری هم می‌آید. آیا می‌توانیم آن چیزی که پدید آمد را به اجزاء فروبکاهیم یا نه؟ چقدر بحث کرده‌اند. حالا اگر خواستید، مراجعه کنید و ببینید.