وجه شارحیت روایت عبید بر روایت حماد؛ و حکومت بر روایت حماد

(21:25)

شاگرد: شارحیت روایت عبید برای روایت حماد را توضیح بفرمایید.

استاد: روایت عبید می‌گوید وقتی قبل از زوال دیدید، منِ شارع دیگر از باب ظن خاص کار ندارم. من می‌گویم وقتی قبل از زوال دیدید، منِ شارع می‌گویم امروز روز اول شعبان است. خُب پس روایت حماد چه می‌شود؟ حضرت فرمودند «للیلة الماضیة»؟ می‌گوییم شارح در اینجا به‌معنای حاکم است. یعنی می‌گوید بیان روایت حماد، بیان حکومت است. حماد می‌گوید «فهو للّیلة الماضیة»، نه یعنی «نظنّ». یعنی منِ شارع چون رؤیت قبل از زوال را اول شوال گفتم، حکومتاً می‌گویم دیشب هم شب اول بوده. اصلاً هم کاری به ظن ندارم. این بیان ایشان است. وقتی لسان روایت عبید حاکم شد، و شارح «للیلة الماضیة» شد، «للیلة الماضیة» لسان ظن خاص و اعتبار ظن خاص نمی‌شود. بلکه لسان حکومت می‌شود که خود شارع می‌گوید «جعلت اللیلة الماضیة لیلة شهر شوال». در شارحیت این قدر تفاوت می‌شود. این‌که کدام را شارح قرار بدهیم خیلی ثمره فقهی دارد.