اعتراضات بیجای طبری به قرائات

 

فقط کسی که دیدم طبری بود؛ واقعاً هم این کار او عجائب است. هفته قبل خدمت شما خواندم که ابن جزری گفت: «اول من فتح الاعتراض علی القراء ابن جریر طبری». از خود طبری باید چندین جلسه بحث کنیم. کارش عجائب است. مقدمه تفسیر او از مهم‌ترین منابع روایات خود اهل‌سنت است برای تصحیح تعدد قرائات. اما خود او با همان روحیه بغدادی که دارد، وارد می‌شود و به‌راحتی قرائات را رد می‌کند. به اندک چیزی این کار را می‌کند. من جست و جو کردم صد و سی مورد بود که گفته بود «و الصواب من القرائه کذا». عجائب است. اصلاً آدم از طبری تعجب می‌کند. در این موضع گیری های او در ذهن کسانی که مراجعه می‌کنند شخصیتی که به‌عنوان عالم دارد، پایین می آید. اصلاً شخصیت طبری در اینجا سقوط آزاد می‌کند.

مثلاً وقتی به «ملک» و «مالک» می‌رسد بعد از چندین صفحه بحث می‌گوید حق ندارید «مالک» بخوانید. این طبری است. چه کارش کنیم؟! می‌گوید «لایجوز». می‌گوید حق ندارید «مالک» بخوانید. این حرف طبری بعد از چندین صفحه بحث است. شایده ده صفحه بحث می‌کند. این نتیجه آن است.

در مانحن فیه می‌گوید:‌ در مکه، کوفه و… همه «سلام علی إل‌یاسین» خوانده‌اند. بعد تأیید می‌کند و توضیح می‌دهد. بعد می‌گوید «قرأ عامة القراء المدینه «سلام علی آل یاسین»». با این‌که این را می‌گوید اما باز رد می‌کند. آخه تو به‌عنوان یک شخص چه کاره هستی که رد می‌کنی؟! خودت می‌گویی «قرأ قراء اهل المدینه»! «نحن نقرأ علی قرائة أبی» که حضرت فرمودند، نزد اهل مدینه قرائت أبی در اینجا معلوم است. او «آل یاسین» خوانده است. اما او رد می‌کند. دنباله اش تعبیر خطا هم دارد. می‌گوید چون ابن مسعود «إل‌یاسین» خوانده، پس دلالت بر خطای او دارد. کار طبری عجائب است. باید مفصل راجع به آن صحبت شود. یادتان باشد کسی به حرف طبری استشهاد کرد، چه برای این طرف و چه برای آن طرف، سندیت محکم ندارد. شخصیت او در بحث قرائات معلوم نیست. البته کتاب بیست و پنج قرائت هم دارد. اهل فن کتاب او را استنساخ نکرده‌اند، به این دلیل که می‌دیدند ارزش ندارد. لذا نمانده است. یکی-دو نسخه مانده است. خودش می‌گوید بحث‌های «ملک» و «مالک» را در آن جا مفصل گفته‌ام. خلاصه آن را هم می‌آورد. خلاصه آن را در تفسیر می‌آورد، ببینید چقدر مفصل است. در آخر کار نتیجه اش همین است!

علی ای حال در اینجا هم «آل یاسین» را تخطئه می‌کند؛ عامة القراء اهل مدینه، آن هم بلد اسلام، آن هم بلد نبی صلی‌الله‌علیه‌وآله، همه قرائشان «سلام علی آل یاسین» می‌خوانند، اما او می‌گوید درست نیست!