تفاوت برخورد شیعه در بسمله با قرائت ملک/مالک
خب وقتی «بسم الله» جزء قرائت قراء سبعه نشد حالا بسم الله را چه کار کنیم؟ شما گفتید که امر کرده‌اند از آن‌ها متابعت کنید؟! می‌گویند: «و أمّا علی القول بأنّ آل اللّٰه سبحانه جوّزوا ذلک»؛ این‌که از قراء متابعت کنید،«صحّ أن یقال بأنّهم صلّی اللّٰه علیهم استثنوا ذلک»؛«بسم الله» را استثناء کرده‌اند.«فلیلحظ هذا»؛ خب اگر تقیه است، چطور همه قرآن تقیه است و یک دفعه «بسم الله» خلاف تقیه شد؟! اگر مماشات است چطور کل قرآن مماشات شد و تنها بسم الله مماشات نشد؟! و حال این‌که در همین «بسم الله» هم در بین شیعه ابن جنید هست که از قدیمین است و قبل از استقرار مذهب است…؛ روایات تهذیب را ببینید؛ این‌که می‌گویند بدون «بسم الله» باطل است فتوای مشهور است. استقرار مذهب طبق فتوای مشهور است، ولی ابن جنید می‌گوید لازم نیست. این‌که «مجمعون» می‌گویند، اجماعی است که از بعد او به‌عنوان شهرت اخذ شده است. تاویل و توجیهی و یا روایات متعددی که می‌رساند «بسم الله» در آن زمان بوده، به این صورت قطعی نبوده که وقتی «بسم الله» را نیاورد باطل باشد.
خب حالا چرا «بسم الله» استثناء شده؟ من فعلاً اشاره وار عرض می‌کنم، پی جویی آن با خودتان. ببینید همان‌طوری که از مرحوم آقای خوئی گفتم حتی یک روایت ضعیف نیامده که شیعه از اهل البیت سؤال کنند که ما در نماز کدام قرائت را بخوانیم. حتی در سوره مبارکه حمد در «ملک» و «مالک» این هست. «ملک» و «مالک» قرائت بسیار مهمی است. فرمودند هیچ کسی سؤال نکرد و همین‌طور هم هست. ما یک سؤال نداریم که شیعه بگوید من می‌خواهم نماز بخوانم، کلام خدا کدام یک از این‌ها است. اصلاً مطرح نبود. هر دوی آن‌ها رایج بود. مدنیین «ملک» می‌خواندند و کوفیین «مالک» می‌خواندند و سؤال هم نمی کردند. خب چطور شد «بسم الله» استثناء شد؟! چطور در «بسم الله» با وجود این لحن های تند استثناء شد؟! «مَا لَهُمْ قَاتَلَهُمُ اللهُ عَمَدُوا إِلَى أَعْظَمِ آيَةٍ فِي كِتَابِ الله، فَزَعَمُوا أَنَّهَا بِدْعَةٌ إِذَا أَظْهَرُوهَا، وَهِيَ:بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ[1]». تعبیرهایی که برای «بسمله» هست، بسیار تند است. خب چرا اینجا؟!
جالب‌تر این‌که؛ اگر به این توجه کنید بقیه آن در ذهن شریفتان جلو می‌رود؛ در «مالک» و «ملک» احدی سؤال نکرده است، اما در «بسم الله» سؤال کرده‌اند. یابن رسول الله بخوانیم یا نخوانیم؟! «بسم الله» را سؤال کرده‌اند اما «ملک» و «مالک» را سؤال نکرده‌اند. این‌ها سؤالات مهمی است. خب چرا؟ چه فرقی می‌کند؟ اگر شما شک دارید «بسم الله» در نماز باطل است، خب «مالک» و «ملک» را هم بپرسید کدام یک را بخوانیم. ان شالله آدرسش را عرض می‌کنم مراجعه کنید. این طوری که فعلاً من به‌عنوان مباحثه طلبگی می‌گویم، وجهش این است: بین اهل‌سنت به‌خاطر ملاحظاتی عده‌ای از اهل‌سنت از خواندن بسم الله نهی می‌کردند. در قرائات سبع نزد همه آن‌ها جایز بود و مشکلی نداشتند. «یقرأ الناس» و یکدیگر را هم نهی نمی کردند.
[1]تفسير الصافي، ج۱، ص: ۸۲