قرائت «مالک یوم الدین» و «ملک الناس» ردی بر منشأیت رسم‌الخط در اختلاف قرائات

 

در قرائات مشهوره هست: «بسم الله الرحمن الرحیم، قل اعوذ برب الناس، ملک الناس»، کسی در قراء سبعه «مالک الناس» خوانده است؟! جایش بود که بخوانند یا نه؟! جایش بود اما احدی نخوانده است. عین همین کلمه در کلمه «مالک» در سوره مبارکه حمد آمده است. ابن جزری می‌گوید، مرحوم شیخ در تبیان فرموده‌اند و اتفاق هست؛ شش-هفت مصحف عثمان بوده که حتی در یکی از آن‌ها با «الف» نبوده. یعنی اتفاق مصاحف عثمان بوده که «ملک» را در سوره مبارکه حمد بدون الف نوشته بودند. اما عاصم از روز اول «مالک» خوانده است. از قراء سبعه سه نفر «مالک» خوانده‌اند و چهار نفر «ملک» خوانده‌اند.

سؤال ساده این است: سوره حمدی که هر مسلمانی مرتب در نماز می‌خواند و از بچگی مرتب شنیده است، با این‌که در همه مصاحف الف هم ندارد، بیشتر مناسب‌تر بود که همه مثل هم «ملک» بخوانند، یا این‌که در «ملک الناس»؟ مناسب بود که در سوره حمد اختلاف نکنند. و حال آن‌که این اختلاف از اول بوده. در روایت هم هست که «نحن نقرأ علی قرائة ابی»، معلوم است که قرائت ابی «ملک» بوده اما آیا شیعیان از روز اول تا به حال «ملک» خوانده‌اند؟! نه. همه فقهای شیعه فرموده‌اند؛ عروه را هم باز کنید می‌فرمایند «یجوز قرائة ملک و مالک». این‌ها واضحات است.

سؤال؛ شما می‌گویید که خط ناقص بوده، خب انصافا تحقیق کنید آیا یک مصحف داشته‌ایم که «مالک» نوشته باشد؟! اولین مصحفی که «مالک» نوشته بود، برای قرون بعدی است. قرن ده و یازده به بعد است؛ زمانی‌که شروع کردند خط املائی بنویسند. در قرن‌های پنجم و ششم هم بود. ولی تمام مصاحف موجود است، تمام آن‌ها «ملک» بوده. سؤال؛ شما می‌فرمایید اگر ما هم بودیم اختلاف می‌کردیم، مصحف های روز اول که الف نداشته، اگر ما هم بودیم اختلاف می‌کردیم که «مالک» بخوانیم؟! اختلاف می‌کردیم یا نه؟! کسی «ملک» بدون الف را «مالک» نمی‌خواند. این‌ها واضحات است که قوام قرآن به سماع است. به استاد است. به سند است. به رساندن به مخزن وحی است. نه همین‌طور بگوییم خط ناقص بوده. خب اگر خط ناقص بوده، آن‌ها «ملک» نوشته اند، باید همه «ملک» می‌خواندند.