اذعان طبری به از بین رفتن موارد قرائت به معنا و قرائت از روی مساهله

 

شاگرد٢: من از کلام شما دو مطلب را استفاده کردم. یکی روایت مقدمه سیاری «انما الاختلاف یجی من قبل الرواة».

استاد: قبل از مقدمه سیاری، در آن زمان روات به‌عنوان راوی قرآن معنایی داشت که با «اقرئوا کما علمتم» که در بستر یک شهر رایج بود، تفاوت آشکار داشت. آن‌ها اختلاف حسن بود. یعنی امام علیه‌السلام آن را نفی نمی‌کنند. چون شیخ الطائفه می‌گویند. پس آن جایی قرآن راوی دارد، نه قرائت مسلمین که فرمودند «اقرئوا کما علمتم»، آن جا اختلاف مذموم می‌شود.

شاگرد٢: یک موردش را از مقدمه سیاری استفاده کردید و یک موردش را هم نقل به معناها بود.

استاد: قبل از این‌که مقدمه سیاری را ببینم، عمده اختلاف از همین نوع بود. یعنی کسانی بودند که نقل به معنایی می‌کردند -رایج هم بود- که موجب اختلاف مذموم می‌شد. چون طرف وارد که نبود، همین‌طور شنیده بود که موسع است. نقل به معنا می‌کرد و آیه بالکل خراب می‌شد. یعنی مثلاً دو قرائت را که برای امام نقل می‌کردند و مردم می‌شنیدند، می‌دیدند یک قرآن نمی‌تواند این دو قرائت را داشته باشد لذا بین این دو قرائت شک می‌کردند. این اختلاف مذموم بود. شیخ فرمودند اختلاف مذموم چیست؟ سه اختلاف بود؛ اختلاف التناقض، اختلاف التفاوت و اختلاف القرائه. شیخ سه تا را فرمودند. یعنی بسیاری از قرائاتی که در آن زمان نقل می‌شد و حضرت فرمودند مذموم است و «من قبل الرواة» است، یکی از این دو بود؛ اشتباهاً نقل به معنا کرده بود، یا موجب اختلاف تناقض می‌شد یا موجب اختلاف تفاوت می‌شد. حضرت هم می‌گویند که این‌ها را دور بریزید. کما این‌که در بستر اهتمام مسلمین به قرائات این‌ها رفت. لذا وقتی به طبری که در سال ٣١٠ وفات کرده، می‌گوییم شش حرف کجا است؟ می‌گوید من نمی‌دانم، از بین رفته است. خیلی جالب است. می‌گوید که نزد ما نیست. بعد می‌گوید این همه اختلاف قرائات چیست؟ می‌گوید آن‌ها که سبعة احرف نیست. کل این قرائات مدنیین و عراقیین حرف واحد است. اما آن شش تایی که «من قبل الرواة» بود و آن‌ها درست کرده بودند محو شده است. یعنی در زمان طبری محو شده بود. طبری متوفای ٣١٠ است، اما روایات در ١١۴ صادر شده بود. مثلاً ١٣٠-١۴٠ صادر شده بود. آن وقتی که فضیل و زراره از ائمه نقل کرده بودند. ١۵٠ سال گذشته بود. طبری می‌گوید که نیست. در آن زمان می‌گویند که این‌ها را رها کنید.

امروز می‌خواستم بقیه عبارت را بخوانم اما گفتم به این چند «بُعد» اشاره‌ای بکنم که طولانی شد. شما شماره بگذارید و کمک کنید. له این‌که این اجماع تقیه ای است یا له این‌که این اجماع غیر مماشاتی است. ان شالله ارسال کنید. من هم سه-چهار شماره گذاشته‌ام. بقیه آن‌ها هم در ذهنم هست. شما هم کمک کنید تا پیش برود.