مطرح شدن وجوهی برای ترجیح یکی از دو قرائت «ملک» و «مالک»

 

مثل شیخ الشریعه هم کتابی به نام «انارة الحالک فی ترجیح ملک علی مالک». خیلی ها هستند. در صفحه قرائت «ملک» و «مالک» ببینید. همه اخبار را هم آورده‌ام. این‌ها چیزهای کمی نیست، همان جا می‌گویند هر دوی «ملک» و «مالک» روایت دارد. از بین شیعه که از تفسیر عیاشی عرض کردم. در بین کتب قرائات هم روشن‌ترین کتاب که فضای «ملک» و «مالک» را توضیح می‌دهد ابوعلی فارسی است. ابوعلی فارسی شخصیت متخصص، نویسنده کتاب علوم قرآنی الحجه علی القرائات السبع، است که شاید ربع کتاب مجمع البیان نقل از ابوعلی فارسی است. با ابن خالویه هم معاصر بوده است. ببینید که ابوعلی فارسی ذیل «ملک» و «مالک» چه می‌گوید؟ می‌گوید هر دو از رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله روایت شده ولی روایات «ملک» اصح است. به نکته ی خیلی جالبی اشاره می‌کند. خیلی مهم؛ می‌گوید طبق قواعد عربیت اماله «الف» در «مالک» جایز است، اما اماله آن در سوره حمد جایز نیست. چرا؟ چون حتی در اماله کردن هم این قاعده هست که «القرائة سنة متبعة». چون در طریق مشایخ از پیامبر خدا روایتی نداریم، با این‌که اماله طبق قواعد جایز است، اما جایز نیست. این ابوعلی فارسی است که شخص بزرگی است. کاملاً هم گرایش شیعی دارد.

مقصود من این است که هر دوی آن‌ها روایت است. علی ای حال ایشان تعبیر می‌کنند به «کالدغدغه». این دغدغه‌ای که ایشان می‌گویند یکی-دو تا نیست. عرض کردم صفحه «ملک» و «مالک» را ببینید. می‌بینید که چه افرادی هستند که «مالک» را ترجیح داده‌اند. در المیزان هم «ملک» را ترجیح می‌دهند. من هم که طبق مطالبی که تا به حال جلو آمدیم عرض کردم که اساساً این ترجیحات از آثار محیط عراق است. و الا مغاربه و مدنیین اصلاً این‌ها را نداشته‌اند؛ یعنی فضای آن‌ها اصلاً فضای ترجیحات نبوده است. بلکه فضای دیگری بود.