توثیق معلی بن محمد

علی ای حال معلی بن محمد که دومین فرد در سند بود، تضعیف شده بود. اما با آن چیزهایی که من عرض کردم و محتملاتی که بود و مویداتی که از جاهای مختلف بر آن آمد، مشکلی نداشت. شاید ایشان بود که بالای ششصد حدیث در کافی شریف از او نقل شده بود. در سائر کتاب‌ها هم که جای خود است. این چیز کمی نیست. این قدر از او اکثار روایت بشود، ولی در عبارت رجالی بیاید «مضطرب الحدیث و المذهب»؟! عرض کردم از کتاب القرائات سیاری هم مویدی بر آن بود؛ از غیر خود معلی. معلی بن محمد اگر متفرد به این حدیث شریف در کافی است اما سیاری در القرائاتش از غیر او نقل می‌کند. به‌صورت متعدد از برقی و غیر از او نقل می‌کند. از سه نفر نقل کرده بود که من عبارات را هفته قبل خواندم. اما این‌که خود سیاری با معلی رابطه شاگرد و استادی داشته‌اند یا نه، از چیزهایی بود که می‌خواستم دنبالش بروم اما فراموش کردم. ان شالله در نظر باشد تا بیشتر دنباله آن را بگیریم. علی ای حال بعید است که در چنین روایتی بگوییم سیاری و معلی تبانی کرده‌اند تا دروغ بگویند. خیلی دور است. این‌ها موید یکدیگر هستند.

علاوه که علماء بزرگ شیعه مثل شیخ الطائفه و مرحوم طبرسی می‌گویند: «المعروف من مذهب امامیه و المشهور فی روایاتهم ان القرآن حرف واحد»، خب مفاد حدیث او هم که مخالف روایت مشهور نیست. چطور معلی و سیاری تبانی کنند و یک حدیثی بگویند که بزرگان شیعه می‌گویند معروف در روایات امامیه این است؟! البته مرحوم شیخ آن قسمت از لفظی که در حدیث معلی هست –یعنی حدیث زراره-  [را نیاورده است] که به این روشنی و به این صراحت است که بسیاری از علماء در اعراض از قرائات به آن اتکاء می‌کنند، تعبیر «انما الاختلاف یجیء من قبل الرواة» است که در روایت فضیل نیست. روایت فضیل فرق می‌کند. حضرت فرمودند «کذبوا اعداء الله انما هو حرف واحد» و قابل توجیه است.