جمع‌بندی بحث در رابطه با روایت حرف واحد و کلام علامه حلی

 

پس این سؤال برای شنبه؛ ما یک روایت غیر از حرف واحد پیدا کنیم که علامه از آن استفاده کرده باشند. اگر پیدا شد و از سائر کتبشان روشن شد، که فبها، اما اگر پیدا نشد، این احتمال قوی می‌شود که این کلمه مذهب با کلمه مذهب در مقدمه تبیان یکی هستند. شیخ فرمودند «ان المعروف من مذهب الامامیه». ایشان هم می‌فرمایند مذهب اهل البیت. پس مذهبی که شیخ گفتند با مذهبی که ایشان گفتند با مذهبی که قطب رواندی گفتند، یکی است. یعنی حرف واحد رد نقل به مرادف است که مقابل حرف واحد است. حرف واحد یعنی نقل به مرادف حرام است و جایز نیست. «من عند واحد علی نبی واحد». اگر شما مرادف بیاورید، نزل من عندک. در فضای طلبگی شوخی می‌کردند؛ کسی چیزی می‌گفت و بقیه می‌گفتند که آیه نازل کرده‌ای. می‌گویند که آیه نازل کرده‌ای. الآن هم همین است. اگر شما بگویید «صاحب یوم الدین»، عرف عام می‌گویند که آیه نازل کرده‌اید. یعنی «نزل من عندک» و حال آن‌که قرآن «نزل من عند الله تبارک و تعالی علی نبی واحد»، لذا اگر دیگران مرادف بیاورند، نزل من عندهم است.

شاگرد: کلام شیخ طوسی دو قسمت داشت، این اجماع به هر دو قسمتش می‌خورد. این مذهب امامیه می‌تواند به قسمت دومش شود که شیخ طوسی گفت به هر قرائتی نمی‌توانند، بخوانند. غیر انهم اجمعوا که به یک دسته از قرائات می‌توان خواند به دسته‌ای دیگر نمی‌توان.

استاد: نه، این مقابل مرادف است. دارد دفع می‌کند.

شاگرد: مفهوم دارد. یعنی شما به‌غیراز این‌ها نمی‌توانید بخوانید لذا مذهب از آن فهمیده می‌شود، نه از نظر حرف واحد. این احتمال می‌رود.

استاد: ایشان می‌فرمایند، این‌که علامه می‌فرمایند مذهب اهل البیت، از آن بخشش گرفته‌اند که چون آن چه که متواتر است و قطعی است از قرائات سبع است، و شیخ الطائفه هم فرمودند اجماع دارند که تجرید القرائه نکرده‌اند، اما قرائات مجاز حتماً مورد اجماع شیعه است، پس مذهب شیعه امامیه و مذهب اهل البیت علیه‌السلام این است که مرادف نمی‌تواند بیاورد. چون مرادف از آن سبع نیست. فقط چیزی که ذیل این حرف هست، این است که ما می‌دانیم سبع برای قرن چهارم است،لذا ایشان چرا تعبیر نمی‌کنند به مذهب امامیه و تعبیر می‌کنند به مذهب اهل البیت؟ ببینید با توجه به فرمایش شما مناسب بود که بگویند مذهب الامامیه، می‌گفتیم که خوب است؛ مذهب امامیه تواتر سبع است، و حال آن‌که در زمان اهل البیت ما هنوز سبع نداشتیم. خود کسائی و … بعد از امام صادق علیه‌السلام بودند. این‌که می‌گویند مذهب اهل البیت، از کجا می‌گویند؟ حالا فرمایش شما را گفتم که روی آن تأمل شود.