وجهی در روایت «ان کان ابن مسعود لا یقراء علی قرائتنا فهو ضال»

 

شاگرد: نکته اکثر بودن «مالک»، ممکن است برای فهم روایت «ان کان ابن مسعود» خیلی مفید باشد.

استاد: ببینید در اکثر بودن «مالک» گفتم اشاره می‌کنم و مراجعه کنید. مثلاً مرحوم آقای مرعشی می‌گویند رساله آقای شریعت اصفهانی در ترجیح «ملک» است، درحالی‌که ادله ایشان درست نیست، «مالک» بخوانید. این را مرحوم مرعشی می‌گویند. آقای شریعت اصفهانی می‌گویند که «ملک» بخوانید.

شاگرد: به‌عنوان ترجیح نمی‌خواهم بگویم. به این عنوان می‌گویم که ما هم «ملک» داریم و هم «مالک»، روایات «مالک» هم اکثر است. در این فضایی که در مدینه «ملک» می‌خواندند و ما می‌دانیم هر دو را هم خوانده‌اند، از این استفاده می‌کنم حضرت در روایت «ان کان ابن مسعود لا یقراء علی قرائتنا فهو ضال» ابن مسعود را تخطئه می‌کنند که از خواندن قرائات دیگر منع می‌کردند. یعنی باید متعدد خوانده شود. ما هم که در قرائت مدینه «ملک» داریم، قرائت «مالک» را بیشتر هم خوانده‌ایم.

استاد: بله، یعنی ما با او در قرائت عراقیین معیت کرده‌ایم. ولو مدنی بودیم. این‌که مرحوم مجلسی این را از کجا گفته‌اند من خیلی گشتم. هنوز برای من واضح نیست که چرا مرحوم مجلسی فرمودند که «مالک» اکثر است. اگر شما تحقیق کردید این را برای ما حتماً بفرمایید. بفرمایید وجه این‌که مرحوم مجلسی فرمودند «مالک» اکثر است از کجا است. تفسیر عیاشی یا جاهای دیگر بوده؟ نزد ایشان چه چیزی بوده؟ من در فدکیه ذیل قرائت «مالک یوم الدین»، خیلی از چیزها را آورده‌ام. حتی از دعاها هم آورده‌ام؛ دعاهایی که «ملک یوم الدین» است یا «مالک یوم الدین». سعی کرده‌ام که همه این‌ها را جمع‌آوری کنم. در این‌که «مالک» بیشتر از «ملک» است، هنوز نفهمیده ام که مستند مرحوم مجلسی چه بوده است. به کدام کتاب‌ها نظر داشته‌اند. اگر شما برخورد کردید حتماً برای ما بفرمایید.

شاگرد: علامه طباطبائی «ملک» را ترجیح می‌دهند.

استاد: بله. آقای حکیم هم فرموده‌اند که رجحانه متعین. چون قرائت اهل الحرمین است. مرحوم نوری در فصل الخطاب با این‌که «مالک» بیشتر است و به نظرم از بحارالانوار هم نقل می‌کنند اما ایشان می‌گویند قرائت اصل، «ملک» است! جالب است.