علت عدم ذکر قول ابن قتیبه در معنای سبعة احرف توسط دانی

 

از چیزهایی هم که به ذهنم آمد، این است: دانی کتابی دارد در معنای سبعه احرف. در الشامله هست. جزوه مختصری است که خیلی هم پر فایده است. جزوه خوبی است. ان شالله در فدکیه می‌گذارم. خوب است که جزوه های مختصر دم دست باشد. نکته این است: شیخ الطائفه در تبیان و سائرینی که حرف ابن قتیبه را می‌آورند، دانی با این که کل رساله‌‌اش برای توضیح معنای سبعه احرف است، این وجهی که برای ابن قتیبه است را نمی‌آورد. بلکه از دیگران می‌آورد. این سؤال در ذهنم آمد. اما نرسیدم ببینم. ابن قتیبه مقری بوده یا نبوده؟ در طبقات القراء بوده یا نبوده؟ اگر نبوده این احتمالی که می‌خواهم عرض کنم تقویت می‌شود. یعنی دانی در فضای خودش اصلاً با محدثین کاری ندارد. ابن قتیبه محدث و لغوی و مورخ بزرگی است، اما اگر مقری نیست، در طبقات القراء با او کاری ندارد. لذا اگر هم در مشکل التاویل القرآن ابن قتیبه نظری می‌دهد، اصلاً نزد دانی به‌عنوان یک نظر در فضای کلاس آن‌ها مطرح نبوده است. نمی‌دانم چرا نیاورده است. شیخ الطائفه چون مفسر بوده، او را آورده است. دیگران هم آورده‌اند. ابوالفضل رازی هم با دانی معاصر بوده.

این هم سؤالی است که ان شالله هفته بعد ببینید؛ ابن قتیبه در طبقات قراء، از اساتید و شیوخ اقراء بوده یا نبوده؟ خلاصه دانی او را نیاورده است.

از کجا به اینجا آمدیم؟ از تواتر و اشکالی و مغالطه ای که صورت می‌گیرد به اینجا آمدیم. از استاد صاحب حدائق نقل شده بود که بعد هم ایشان گفتند که وجیه است. ایشان گفتند ائمه تجویز کرده‌اند، اگر تجویز نکرده بودند می‌گوییم باید همه آن‌ها را بخوانید. همین تجویز ائمه در تبیان شیخ الطائفه که شما به اشتباه به آن نسبت می‌دهید که می‌گوید یکی از آن‌ها نازل شده، آمده است. خود شیخ الطائفه دنبال همین عبارتی که از ایشان نقل کرده‌اید، می‌گوید همین تجویز ائمه علیهم‌السلام دال بر درستی  حرف ابن قتیبه است. درستی حرف ابن قتیبه در توجیه معنای سبعه احرف. بنابر مبنای ابن قتیبه «ملک» و «مالک» که شما می‌گویید در نماز باید هر دوی آن‌ها را بخوانیم، حرف واحد است؟ یا چند حرف است؟ «ملک» و «مالک» بنابر مبنای ابن قتیبه چند حرف است؟

شاگرد: یک حرف است.

استاد: چرا یک حرف است؟ به‌خاطر این‌که یکی از وجوه انواع اختلاف قرائت است. دو تا نیست که. پس بنابر مبنای خود شیخ نباید چندتا بخواند. چرا؟ چون حرف واحد است.