شرائط بیرونی عامل شکل‌گیری تواتر لفظی

 

حالا چطور می‌شود که تواتر لفظی محقق می‌شود؟ یک شرائط خاص بیرونی است، مثلاً در آن مقام لفظ مهم است. الآن در یک سخنرانی لفظ مهم است و اهمیت دارد. آن جا است که می‌بینید همه ذهن ها به لفظ هم توجه داشته. نه به‌عنوان لفظ، بلکه به این عنوان که مطلب، مطلب مهمی است. بعد هم می‌بینید پنجاه نفر که نقل می‌کنند همه لفظ هایشان شبیه به هم است. چرا متواتر لفظی به این صورت محقق می‌شود؟ مبادی­ای دارد. یکی از مهم‌ترین مبادی آن این است که لفظ به یک شکلی است که بدل درست کردن برای آن در مقامی که اصرار می‌کند، سخت است. نقل به معنای آن سخت است. یعنی هم جمله کوتاه است و هم باری دارد که سریع نمی‌توانند آن را به هم بریزند. این‌ها مبادی تواتر لفظی است.  ما در این دو مشکلی نداریم.