تنظیر به مجموعه‌ی اعداد طبیعی

اگر یادتان باشد، مثال مجموعه­ی اعداد را عرض می‌کردم. مجموعه­‌ی اعداد طبیعی. همه­ی ما که به کلاس‌های دبستانی و … رفته‌ایم، با این اسم آشنا هستیم. مجموعه­ی اعداد طبیعی، یعنی از صفر یا یک شروع کنید و تا بی‌نهایت بروید. خب، کجا پایان اعداد است؟!؛ پایان ندارد. مجموعه­ی اعداد را هر چه جلو بروید و به آخرین عدد برسید، دوباره یکی روی آن می‌گذارید و جلو می‌رود. پایان ندارد.

حالا سؤال بنده این است: به این مجموعه توجه کنید. مجموعه­ی بی‌نهایت اعداد طبیعی. می‌توانید مقام این مجموعه را بالاتر ببرید؟! هر چه عدد به آن اضافه کنید، مقام این مجموعه بالاتر می‌رود؟! اعضای آن را زیاد می‌کنید، اما آن مجموعه که یک رتبه ثابتی برای خودش دارد. مجموعه‌ای است که بی‌نهایت عضو دارد.

مقصود بنده روشن است؟!

البته از حیث ریاضی می‌توانید، بگویید که مجموعه­ی اعداد صحیح مثبت و منفی. آن مقام را بالا برده‌اید، ولی تعداد عضو را که زیاد نکرده‌اید. بله؛ مجموعه را طوری تعریف کرده‌اید که مقامش بالا رفته است. رتبه­ی مجموعه­ی اعداد صحیح از رتبه­ی مجموعه­ی اعداد طبیعی بالاتر است، اما با اضافه کردن بی‌نهایت عضو به مجموعه­ی اعداد طبیعی، نمی‌توانید مقام خود آن را بالا ببرید. آن خودش یک مقام ثابتی دارد که بی‌نهایت عضو، به‌معنای بالا بردن رتبه­ی او نیست. این مثال‌ ساده­ای است. یعنی رتبه­ی ماهوی برای مجموعه. یک مجموعه یک فرمول دارد. یک رتبه­ی ماهوی دارد که این فرمول اجازه می‌دهد که یک، داخل آن بیاید و منفی یک داخل آن نیاید. منفی یک جزو آن نیست. این رتبه­ی ماهوی و ذاتی که برای مجموعه قرار می‌دهید، این رتبه، یک رتبه­ی ثابت عقلانی است. این هم بالا نمی‌رود و همه­ی اعضای خودش را هم دارد. هر چه هم می‌خواهید به آن عضو اضافه کنید.

بنابراین با این مثال می‌خواهم این را عرض کنم: ممکن است خداوند متعال به کسی مقامی بدهد که هر چه بسط ذیل او ادامه پیدا کند، اصل مقام او بالا نرود ولو سعه­ی بسط افاضات او بیشتر شود.

شاگرد: اکملیت مقامات اهل البیت علیهم‌السلام تابع کم و کیف نیست. یعنی از خلقت نورانی چه از نظر کم و چه از نظر کیف، بی‌نهایت کمال را دارند. اگر بخواهد چیزی اضافه شود با این معنا خیلی جور در نمی‌آید. یعنی نبود آن‌ها یک نحو نقصان است.

استاد: خیر؛ درست بر عکس این را می‌گویم.

شاگرد: شما می‌گویید یک عددی به آن مجموعه اضافه می‌شود. با این‌که آن مجموعه در کمال اکملیت هست، ولی یک عدد را اضافه می‌کنید.

استاد: بنده به مجموعه مثال زدم. مجموعه را که نمی‌خواهم به آن­جا ببرم. هنوز مانده است تا آن­جا را توضیح بدهم. فعلاً مثال زدم که ببینید ممکن است چیزی با این‌که اعدادش تا بی‌نهایت ادامه دارد، اما آنچه که بر این بی‌نهایت سیطره دارد، مقامش ثابت است. فقط برای همین مثال زدم. اما برای ما نحن فیه، هنوز توضیح نداده­ام که منظورم چیست. آنچه که شما گفتید، درست است، لذا اول عرض کردم که این مقام از یک حیث بالا نمی‌رود، از حیث دیگری بالا می‌رود. آن حیث نرفتنش را شما توضیح دادید و بنده هم عرض کردم. مقام نورانیت برای جایی است که وقتی خداوند متعال، آن مقام را به آن‌ها بدهد، همه چیز را داده است؛ کم و کیف و در برخی از اصطلاحات وجود منبسط می‌گویند. از این حیث، آن­جا چیزی کمبود ندارد.