ارض سلام، ارضی در ملکوت
شاگرد ٢: این ارضی که خصوصیت «لا شیة فیها» دارد، همین ارض طبیعت است یا در نشأه‌ی دیگری است؟
استاد: در این فرمایش شما، اصل حرف این است: آنچه که گفتم، در این حدیث شریف اهمیت دارد، این است: چیزهایی کنار هم آمده است که کنار هم آمدن آن‌ها، در لسان امام معصوم علیه‌السلام، خیلی اهمیت دارد. حضرت علیه السلام، چه چیزهایی را کنار هم گذاشتند؟: «الارض المبارکة»، «الحرم الآمن»، «البیت المعمور»، «السقف المرفوع»، و «سلام» که می‌خواهد با این‌ها مرتبط شود. این ارض مبارکة، کجا است؟ مرحوم فیض به این صورت فرموده‌اند: «لعل المراد بالأرض المباركة أرض عالم الملكوت»؛ اصلاً ربطی به این عالم ناسوت ندارد. «فإنّ البيت المعمور و السقف المرفوع هنالك»؛ بیت معمور و سقف مرفوع در عالم فیزیکی نیست. در ناسوت نیست. در عالم ملکوت است. از کجا این را می‌فرمایند؟ این‌ها روایاتی دارد که همه شنیده‌اید. بیت المعمور کجا است؟ در آسمان چهارم است. ظاهر متفاهم همه‌ی ما از «ال» در «البیت المعمور»، «ال» عهد است. اما این‌که بتواند «ال» جنس باشد، «ال» استغراق باشد، فضای دیگری را به پا می‌کند. آنچه که متعارف همه‌ی ما است، «ال» عهد است.
به نظرم در سیاحت شرق مرحوم آقا نجفی بود؛ می‌فرمودند شب به بیابانی رفته بودم و خوابیده بودم. به جای این‌که خواب بروم، چشمم به آسمان افتاد و به این فکر رفتم که خُب، حالا این کره‌ی زمین می‌گردد، در روایت دارد بیت معمور در آسمان چهارم است … - مرحوم آسید هاشم، در تعلیقه‌ی توحید صدوق، آورده‌اند که حضرت علیه السلام فرمودند: «انّ البیت المعمور فی السماء الرابعه بحذاء الکعبه»[1] - به این فکر فرو رفتند که این محاذات با حرکت زمین، چطور محفوظ می‌ماند؟! آن کجا است؟ با این خصوصیات چطور می‌شود؟! می‌گویند این افکار من را مشغول کرده بود. خداوند متعال رحمت‌شان کند! خُب این‌ها چیزهای جالبی است. این مطالب برای کسانی که می‌خواهند عمرشان را در فکر این‌ها بگذرانند، خیلی زمینه‌ی خوبی دارد.
[1]. شيخ صدوق، التّوحيد، ج ۱، ص ۳۲۵.