ترجیح نسخه‌ی «نظر» به جای «فطر»
هفته‌ی قبل بحث در سه جمله‌ای بود که سیاق هماهنگی داشت. حضرت علیه‌السلام سه حکم را در مورد مبدأ متعال نفی فرمودند: تحدید و تکییف و تصویر.
«محرم على بوارع ثاقبات الفطن تحديده وعلى عوامق ناقبات الفكر تكييفه ، وعلى غوائص سابحات الفطر تصويرة»[1].
در نسخه‌ی توحید، سومی «فِطَر» آمده است. اما شاید بالای نود درصد، آدم مطمئن می‌شود که به جای «فطر»، «النظر» درست است. در عیون الاخبار، در البلد الامین و در نسخه‌های دیگر، همه، «نظر» است. مناسب معنا هم «نظر» است. ولی در این نسخه، به این صورت آمده است. «فطر» و «نظر» هم خیلی نزدیک هم هستند. نقطه دارد و فاء هم که یک دندانه است. اگر شما این فاء را یک دندانه کنید و یک نقطه اضافی بگذارید …؛ مخصوصاً در نسخه‌های قدیمی که ممکن است نقطه نمی گذاشتند. در پاورقی هم مرحوم آسید هاشم تهرانی، که کتاب را تحقیق کرده‌اند، فرموده‌اند: «في البحار (النظر) مكان (الفطر) ، وهو أنسب»[2].
جلسه‌ی قبل از اولین عبارت بحث کردیم. «محرّم» را توضیح دادیم. «بوارع»، «ثاقبات» و «فطن» را هم بحث کردیم. فقط «تحدید» ماند. امام علیه‌السلام، سه واژه را، در کنار هم به کار برده‌اند: «تحدید»، «تکییف» و «تصویر». سه حکمی که نفی فرموده‌اند، فعلاً می‌گذاریم و اول مقدمه‌ی جملات را بررسی می‌کنیم تا به این سه کلمه برسیم.
[1]. شیخ صدوق، التّوحيد، ج ۱، ص ۷۰.
[2]. همان.