معنای ظاهری و عرفی آیات و معانی طولی آن‌ها
شاگرد: دو ذهنی که فرمودید ذهن عرفی عام … .
استاد: همه‌ی این‌ها، در طول هم هستند. من مکرر عرض کرده‌ام. ما اول باید سراغ ذهن عرف عام برویم. یعنی ما یک معنای عرفی ساده برای آیه‌ی شریفه بکنیم، از این‌که این معنا را عرف عام می‌فهمد، فارغ شویم، در ترجمه‌ها می‌تواند بیاید، بهترین مترجم می‌تواند آن را برای عرف عام باز کند که حتی وقتی به کلاس دبستان قرآن را تعلیم می‌کنی آن را بگویید و دبستانی بفهمد. یک معنایی از آن داشته باشد که معقول و متعارف باشد. این آن معنا است که ما نباید از آن فاصله بگیریم. اما وقتی آن معنا صاف شد، یک دفعه به سیم آخر نزنیم. بعد از این‌که این معنا صاف شد، حالا از اشارات و دقائقی که در آیه هست، معناهایی در طول این معنا به دست بیاوریم. طولیت آن به‌معنای استعمال لفظ در معنای جامع باشد، یا نه، استعمال لفظ در اکثر از یک معنا و امثال آن‌که بحث‌های آن را مکرر عرض کرده‌ایم.