بررسی کلمات ثنائی بهترین راه برای فهم معانی حروف
شاگرد: کلمهی «اتی»، کلمهای است که «ت» خالص در آن هست.
استاد: بله، کلمهی «وتی» و «اتی» از آنهایی هست که فقط «ت» را دارد. «اتی» به چه معنا است؟
شاگرد: یعنی آمد.
استاد: آمد به چه معنا است؟ یعنی یک کاری بود که ادامه داشت…؛ خودتان نمیگویید «وصول» آنی است و تدریجی نیست؟! اما شما از «آمد» فعل درست میکنید. ولی اگر هنوز نرسیده، نمیگویید آمد. وقتی رسید، میگویید آمد. وقتی دارد به قم میآید، نمیگویید به قم آمد. هنوز در راه است. علی أیّ حال، صرف کلمهی «اتی» که شما میفرمایید، با موارد دیگری که با حروف دیگر بهصورت ثنائی به کار میرود…؛ اینکه گفتم زود میرسید کار آقای حسن جبل هم همینطور است. شما اول سراغ ثلاثی و رباعیها نروید. اگر سراغ رباعی هم میروید، سراغ رباعیهای مکرر بروید. مثل «زلزل». اول سراغ ثُنایی بروید.
شاگرد: اول سراغ حرفهایی برویم که هیچ چیزی اضافه ندارد.
استاد: خیر؛ من اول به این صورت میرفتم؛ در پشت صفحهی المنجد تمام حروفی که در لغت عرب، حرفش معنا دارد را جمع کردهام. برای خیلی قبل است. مثلاً «وعی، یعی، ع». کلمات یک حرفی که در زبان عرب میدیدم میتواند معنا داشته باشد را جمع کردم. «اتی» تازه به آن نحو نبود. منظور اینکه روی آنها کار شده است. اما چیزی که کارآیی روشنتری دارد و زودتر شما را به معنا میرساند، فعلهای ثنایی است. دوتاییها خیلی زودتر و راحتتر کار شما را راه میاندازد. شاید ترکیب آنها و دیدن صور متعددش، آسانتر است.