ترجیح نسخه‌ی «ثوابت» در تعبیر «قد خضعت له ثوابت الصعاب»
در صفحه‌ی هفتاد و یکم بودیم. به این جمله رسیدیم که حضرت فرمودند:
«قد خضعت له ثوابت الصعاب في محل تخوم قرارها ، وأذعنت له رواصن الأسباب في منتهى شواهق أقطارها، مستشهد بكلية الأجناس على ربوبيته وبعجزها على قدرته»[1].
جلسه‌ی قبل خلاصه‌ای از این عبارت را عرض کردیم. لغات آن و دسته‌بندی کلی عبارت را عرض کردیم. «مستشهد» که در ادامه می‌فرمایند، با احتمالی که هفته‌ی قبل عرض کردم، خیلی توافق دارد. به نظرم از لغاتش چیزی نماند. معانی همه‌ی لغات را مرور کردیم. در پایان جلسه‌ی قبل، عرض کردم تعبیر «قد خضعت له ثوابت الصعاب» چند نسخه بدل دارد. «رواتب الصعاب» دارد، «رقاب الصعاب» هم دارد. مطرح شد که می‌تواند معنای استعاره‌ای داشته باشد؛ جبابره، گردن‌کشی روحی، انانیت افراد؛ همچنین می‌تواند معنای تکوینی و خارجی داشته باشد.
آنچه که گمان من است، این است که نسخه‌ی بدل «رقاب»، و نسخه‌ی «روابط» در واقعیت حدیث نیست. در مجموع که طلبگی فکر کردم، «ثوابت» که در نسخه‌ی توحید هست، از همه بهتر است. حالا شما هم ملاحظه کنید. «رواتب» و «رقاب» جور در نمی‌آید نسبت به سیاق عبارت، عبارات قبل و بعد. نسخه‌ی «ثوابت» از همه بهتر است. فعلاً من «ثوابت» را می‌خوانم.
[1]. شیخ صدوق، التّوحيد، ج ۱، ص ۷۱.