لین و نرمی آتش نسبت به اهل جهنم

شاگرد ٢: این‌که غایت آتش «تلیین» است، ممکن است یکی از حکمت‌های جهنم همین باشد؟ یعنی قلب‌ها، ولو خیلی قسی باشند، به نرمی بروند و مقدمه‌ای برای ورود به بهشت باشد؟

استاد: «وَيَوۡمَ يُعۡرَضُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ عَلَى ٱلنَّارِ»[1]، «يَوۡمَ هُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ يُفۡتَنُونَ»[2]، حضرت علیه السلام فرمودند: «يُخْلَصُونَ كَمَا يُخْلَصُ الذَّهَبُ»[3]. بله؛ این عذاب برای تلیین است. اما کسانی که خلود در نار دارند و نسبت به کسانی که کافر و شقی علی الاطلاق هستند با تلیین معنا دارد. به چه معنا؟ به معنایی که وقتی وارد آن‌جا می‌شوند، معنای «ذلت له رقاب الجبابره». کسی که جبابره بوده است، به جایی می‌رسد که دیگر انانیتش فرو می‌ریزد. ذلت خودش را می‌بیند. ذلت بالاترین تلیین است. یعنی آن چیزهایی که در تکبر ناحقی که داشت، لینت می‌کند.

[1]. الاحقاف، آیه‌ی ٢٠.

[2]. الذاریات، آیه‌ی ١٣.

[3]. شیخ کلینی، الكافی ( چاپ الاسلامية)، ج ۱، ص ۳۷۰.