به‌کارگیری هوش محاسباتی نرم و سخت در علوم حوزوی

مسأله هوش مصنوعی از جهات مختلف، حوزوی است. یعنی حتی از جهات مهندسی نرم‌افزار محض هم باز حوزوی است. مثلاً در حوزه رشته اشتقاق کبیر در لغت، صرف و نحو داریم. الآن دو تقسیم‌بندی خیلی مهمی دارند؛ می‌گویند هوش محاسباتی نرم، هوش محاسباتی سخت. علوم حوزوی رایج ما مثل فقه و اصول محتاج هوش محاسباتی نرم است؛ منطق فازی و شبکه‌های عصبی و … . باید این‌ها را در آن دخالت بدهیم تا بتواند در بحث حوزوی ما به‌عنوان یک سیستم خبره کمک کند. اما در مثل اشتقاق کبیر و امثال آن به گمانم حتی مدل قدیم، هوش محاسباتی سخت هم بسیار کارساز است. یعنی می‌تواند نتایج بسیار خوبی را در آن علوم حوزوی به بار بیاورد و بعد از این‌که پیشرفت کرد، آن وقت در همان اشتقاق کبیر هم سراغ هوش محاسباتی نرم هم بروید. منظور این‌که این رشته از جهات مختلف، حوزوی است. رشته‌های فلسفی آن و سائر موارد آن، باز حوزوی است. یعنی در مطالب حوزوی نیاز داریم که بحث کنیم.

الآن هم بحث ما فقهی است. ولی چون همه این‌ها حوزوی است، مناسبت دارد ذکری از سائر شئونات دیگرش هم بشود. من عنایت دارم که بحث فقهی بعد از این‌که موضوع قشنگ روشن شد، مبیَّن و جالب پیش می‌رود و الا اگر موضوع را ندانیم به‌خوبی جلو نمی‌رود.