نمادگذاری در هوش مصنوعی و تشکیل نظامی مستقل از ناظر

اتفاقاً الآن در همین دماغی که خداوند برای بشر آفریده، تحقیق می‌کنند؛ خود خالق فرموده «فَتَبَارَكَ ٱللَّهُ أَحۡسَنُ ٱلۡخَٰلِقِينَ»[1]. البته «احسن الخالقین» را درباره بدنش نفرموده، بلکه وقتی گفته که فرموده «أَنشَأۡنَٰهُ خَلۡقًا ءَاخَرَ» یا «نَفَخۡتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُۥ سَٰجِدِينَ»[2]؛ این‌ها معلوم است، اما خدا باید یک پایه‌ای فراهم کند که آن روح بتواند به اینجا بیاید. لذا این دماغی که در این جمجه بشر، کار انجام می‌دهد، هنوز خود بشر خبر ندارد. شما نزد متخصصین مغز و اعصاب بروید، می‌گویند هنوز چیزی نمی‌دانیم؛ هنوز به اندازه یک درصد هم نمی‌دانیم. با این‌که خیلی می‌دانند، اما هنوز درباره چیزهایی که در مغز صورت می‌گیرد، یک درصد نمی‌دانند… .

در همین تابلو - که اینها مثال‌های قشنگی برای مقصود است و تابلویی که نقاشی مادری است که دارد به فرزندش محبت می‌کند و هر که نگاه می‌کند، می‌گوید مادر به بچه‌اش محبت دارد و در این تابلو، جلوه‌گر است و محل ظهور آن شده - اگر حالا یک متن بنویسیم که «مادر به فرزندش محبت دارد»؛ خُب این هم یک برگه است؛ فرقش با آن تابلوی نقاشی چیست؟ محبت مادر به فرزندش در اینجا ظهور کرده یا نکرده؟ فرقش با آن تابلو چیست؟

شاگرد: ضعیف‌تر است.

استاد: ضعیف‌تر است و آن قوی‌تر است. اما گاهی متن، بسیار قوی‌تر از تصویر است. گاهی اگر بخواهید تصویر را توضیح بدهید باید با متن توضیح بدهید؛ زیر یک تابلو توضیحات بنویسند؛ توضیحاتش قوی‌تر از خود تابلو است.

شاگرد٢: تابلو، عام‌تر است. یعنی کسی که بخواهد متن بخواند، باید آدم خاصی باشد و زبان خاصی بلد باشد.

استاد: بله، گاهی معدّی که درست می‌کنید تا یک ایده ظهور کند، از طریق مواضعه است، نه از طریق طبع. تابلو، طبعاً یک ایده را به ظهور می‌رساند، اما نوشتار از طریق وضع و از طریق زبان و از طریق نمادگذاری نشان می‌دهد. بنابراین شما می‌توانید با مواضعه، پایه فراهم کنید. پایه‌ای که به درد چه کسی می‌خورد؟ به درد تابلویی می‌خورد که به ناظر بند است. در هوش مصنوعی، ما کار را بالاتر برده‌ایم و با نمادگذاری و مواضعه سراغ یک نظامی رفته‌ایم که از ناظر هم مستقل است. یعنی ما با نمادگذاری، پایه‌ای فراهم کرده‌ایم که از ناظر مستقل است، اما بر محور نماد. این‌ها چیزهای کمی نیست. 

[1] المومنون ١۴

[2] ص٧٢