دفاع محکم مرحوم طبرسی از ابوعمرو در قرائت «ان هذین لساحران»

دومین چیزی که جالب است، در مجمع البیان، سوره مبارکه طه است. ابوعمرو یک قرائتی دارد که خود علماء سنی به او تهاجم کرده‌اند. مرحوم طبرسی استاد قطب راوندی است. قطب راوندی که در فقه القرآن فرمودند «على مذهبنا لا يحتاج إلى ذلك لأنا نعمل بالقراءتين[1]»، استادشان طبرسی هستند. در اینجا می‌گویند: «زيف الزجاج هذه القراءة». ابوعمرو «ان هذان» نخوانده است. خوانده «ان هذين لساحران». زجاج گفته چه شد؟! قرآن را تغییر می‌دهید؟! می‌خوانی «انّ هذین»؟! ما قبول نداریم. این را زجاج گفته است. مرحوم طبرسی از ابوعمرو دفاع می‌کند. عبارت خیلی مهمی است. می‌فرمایند:

هذا غير صحيح عند أهل النظر فإن أبا عمرو و من ذهب من القراء مذهبه لا يقرأ إلا بما أخذه من الثقات من السلف و لا يظن به مع علو رتبته أن يتصرف في كتاب الله من قبل نفسه فيغيره[2]

این عبارت مجمع باید با زر نوشته شود. از یک مفسر بزرگی است؛ درجایی که ابوعمرو خلاف رسم المصحف قرائت کرده، به دهن یک عالم سنی می‌زند که چرا به ابوعمرو بد گفتی؟! نه، او از ثقات از سلف است؛ تا نشنیده باشد، که از جیب خودش نمی‌گوید!

شاگرد: ابوعمرو هم مثل حمزه آن عبارت را دارند؟

استاد: بله، یعنی من قرائت نکردم مگر به اثر. «لَوْلَا أَنه لَيْسَ لي أَن أَقرَأ إِلَّا بِمَا قد قرىء بِهِ لقرأت حرف كَذَا كَذَا وحرف كَذَا كَذَا[3]». این از عبارات معروف ابوعمرو است.

شاگرد: این عبارت ابوعمرو فضای انس را بیشتر نشان می‌دهد.

استاد: بله، در آن زمان آن فضا بود ولی او می‌گوید نه. لذا قبلاً عرض کردم این ده نفر و هفت نفر بودند که کاری کردند تا فضا عوض شود. با همت این‌ها بود که آن فضا از بین رفت و دیگر خجالت می‌کشیدند آن‌طور بخوانند.

[1]فقه القرآن ج‏۱، ص ۵۵

[2]مجمع البيان في تفسير القرآن - ط دار المعرفة، ج۷، ص۲۸

[3]السبعة: ص ۸۲