تحمل قرائات امصار تاحد ممکن در رسم‌الخط مصحف عثمان؛ و تنها بودن مکی در ادعای در تک قرائتی بودن رسم المصحف
خُب گفتم در الابانه توضیح خوبی می‌دهد که این قرائت سابقه بود، مصاحف به بلاد رفت و همراه آن مقری نیز رفت. مقری‌ای که رفت چه کار کرد؟ قرائت مناسب آن بلد را اقراء می‌کرد. چون در آن بلد قبلاً صحابی‌هایی که اقراء کرده بودند، با هم مختلف بودند و همان‌طوری اقراء می‌کردند که احرف سبعة را شنیده بودند و لذا این اختلافات بود و همین اختلافات باعث شد که عثمان توحید مصاحف کند، توحید مصاحف باعث شد جلوی این اختلاف مصاحف گرفته شود تا به نزاع منجر نشود، اما علی ای حال آن قسمتی از قرائات که با رسم آن مصحفی که عثمان فرستاده بود موافق بود، آن مقری طبق قرائت خودشان می‌خواند. نمی آمد برای کسی که یک عمر این آیه را خوانده بود تغییر بدهد. این را مکی بن ابی‌طالب می‌گوید. مطلب درستی هم هست. می‌گوید با این‌که عثمان می‌خواست یک قرائت را بگوید، اما چون عملاً در بلاد یک قرائت نبود، و مصحف ها هم تاب آن قرائت های متعدد را داشت، یک جا «مالک» خواندند و یک جا «ملک» خواندند. چرا؟ چون تاب آن‌ها را داشت. در یک جا خواندند «فتبینوا»، در جای دیگر خواندند «فتثبتوا». چرا؟ چون کسی که «فتثبوا» خواند، از بچگی «فتثبتوا» خوانده بود؛ طبق مقری صحابی‌ای که به او گفته بود. کسی هم که «فتبینوا» خواند، طبق قرائت بلد خودش بود که از بچگی خوانده بود. تغییر آیه‌ای که رسم مصحف عثمان آن را تغییر نداده بود که لزومی نداشت. این توضیح مکی بود که توضیح خیلی خوبی است.
فقط آن چه که ایشان می‌گوید و اشتباه است، این است که عثمان می‌خواست یک حرف را بنویسد. همین معاصر او دانی می‌گوید نه، اتفاقا بعد از این‌که عثمان خواست توحید مصاحف کند، می‌دانست صحابی های مختلف در بلاد مختلف اقراءهای مختلفی کرده‌اند، می‌دانست در شایع بین اهل بلد از مسلمین که شبانه‌روز با قرآن مانوس هستند، قرائات مختلف است، لذا گفت پس مصحف اصلی حکومتی را طوری بنویسیم که بتواند تا جایی که ممکن است قرائاتی را که همه بلاد می‌خوانند، سامان بدهد، تا همه این‌ها بماند. این نظر دانی و دیگران تا زمان ابن جزری است، تا زمان غانم قدوری.
الآن چندین کتاب فنی بسیار قوی توسط اساتید الازهر نوشته شده، آن‌ها را ملاحظه کنید. «المناهل» زرقانی و غیر آن هست. چندین کتاب متعدد است. نوعاً کسانی که متخصص فن بودند نظر دانی را تقویت می‌کنند، که می‌گوید ناسخ عثمان تعمد داشت طوری بنویسد که قرائات را پوشش بدهد. نه این‌که می‌خواست یک قرائت باشد اما از سر ناچاری ماند.
بدون نظر