گام سوم: سبع المثانی و جهت کمّی تکوین

عرض کردم عنصر سوم سبع مثانی است. سبع مثانی جهت کمی تکوین است. در سبع مثانی ابو فاخته حرف دارد و در روایات ما هم هست که مفصل از آن ها صحبت شد؛ بینی وبین الله آن چه که کلید پیشرفت بحث ما بود بیانی از امیرالمؤمنین به نقل از الغارات[1] داشتند. تا از حضرت سؤال می‌کند و نمی‌تواند روحی که حضرت فرمودند را به‌خوبی جفت و جور کند، می‌گوید حالا شما بگویید که لیلة القدر چیست. حضرت می‌فرمایند یک بیانی برای تو می‌گویم که اگر آن را بفهمی «تکون اعلم اهل بلادک بمعنی لیلة القدر». یعنی بالاترین علم؛ اگر می‌خواهی اعلم باشی این را بفهم.

شروع کلام حضرت در توضیح لیلة القدر که سمبلی برای همه مسلمین است بلکه برای همه الهیونی است که در این معارف ورود بکنند، نماد و سنبل نزول وحی است؛ نزول قرآن کریم است. وقتی خواستند لیلة القدر را بگویند به جای این‌که سراغ مدون، تدوین –که قرآن است- بروند، ابتدا سراغ تکوین می‌آیند. کلید همه این بحث‌های ما این فرمایش حضرت است. چندین سال است که صحبت از این‌ها است. این هم عنصر سوم. چه ربطی به سبع المثانی دارد؟ جناب ابوفاخته در نقل خودش که ام الکتاب را فواتح السور می‌دانست، می‌گفت السبع المثانی ام الکتاب. معروف است که می‌گویند ام الکتاب یعنی سوره حمد. درست هم هست. اما خود او در این دو روایت می‌گوید ام الکتاب فواتح السور است. پس روی این مبناء و دستگاه او، السبع المثانی می‌تواند حروف مقطعه هم باشد. حالا چرا سبع مثانی است؟ قبلاً صحبت شد. چهارده حروف نورانی است، کل حروف عربی هم بیست و هشت تا است، مضربی از هفت است، السبع المثانی یعنی مضرب هایی از هفت. این یک معنایش بود. مثانی را چند جور معنا کردیم. همه این‌ها را قبلاً مباحثه کردیم.

این خلاصه عرض من در بخش اول است. کسی که می‌خواهد به درستی جلو برود به این‌ها فکر کند. به گمانم با توجه به شواهدی که در این باب هست، شخص ، بعد از چند سال فکر حر تصدیق می‌کند. یعنی می‌بیند این‌ها مطالبی است که این‌طور نیست که ما می‌گوییم. یعنی منابع اصیل ما را رهنمون می‌کند. حرف ما نیست. یک جور نگاه کردن خاص به منابع است. این بخش اول.

[1] الغارات - ط الحديثة ج۱ص۱۸۵؛ …قال سعد: فلم يفهم الشّاكّ ما قاله أمير المؤمنين- عليه السّلام- غير أنّه قال:الرّوح غير جبرئيل.فسأله عن ليلة القدر فقال:انّى أراك تذكر ليلة القدر و تنزّل الملائكة و الرّوح فيها؟قال له عليّ عليه السّلام: قد رفرشت نزول الملائكة بمشفرةفان عمى عليك‌شرحه‌فسأعطيك ظاهرا منه تكون أعلم أهل بلادك بمعنى ليلة القدر، ليلة القدر، ليلة القدر،قال: قد أنعمت عليّ إذا بنعمة.