لزوم تحقیق در معنای اسلام در روایات

حضرت فرمودند: «أيّها النّاس إنّه لا شرف أعلى من الإسلام». در جلسه قبل عرض کردم که هیچ دور نیست که شروع کلام حضرت علیه السلام به اسلام بود، به این خاطر که حضرت علیه السلام، به آیه شریف «وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا»[1] استشهاد کردند. «لا شرف اعلی من الاسلام» یعنی «سلّموا تسلیما» را اگر بخواهید انجام بدهید، سراغ این می‌روید که مسلم باشید.

راجع به خود اسلام، هم در کتب روائی، در آیات و به‌خصوص نهج‌البلاغه شریف، حضرت علیه السلام، چه عباراتی را برای اسلام و شعب آن فرموده‌‌اند! خصوصیات و تعریفش! عجایب است. در یکی از آن‌ها دارد: «لَأَنْسُبَنَّ الْإِسْلاَمَ نِسْبَهً لَمْ یَنْسُبْهَا أَحَدٌ قَبْلِی»[2]؛ یعنی بالاتر از این دیگر نیست. بعد شروع می‌کنند: «الاسلام هو التسلیم». یا در جای دیگر که می‌فرمایند: «وَ الْمَوْتُ غَایَتُهُ وَ الدُّنْیَا مِضْمَارُهُ وَ الْقِیَامَهُ حَلْبَتُهُ وَ الْجَنَّهُ سُبْقَتُهُ»[3]. عبارات بسیار بلندی، در نهج‌البلاغه، برای اسلام هست. من این را عرض می‌کنم تا بعداً خودتان پی‌‌جویی کنید. اصلاً می‌توانید یک مقاله بنویسید در مورد بیانات امیرالمؤمنین علیه السلام در مورد اسلام و روایاتی که در این زمینه هست. اگر بخواهیم واردش بشویم، مفصل است. ولی حتماً نیاز است که این‌ها جمع‌آوری شود و انسان کلماتش را ببیند. «الْمَوْتُ غَایَتُهُ وَ الدُّنْیَا مِضْمَارُهُ وَ الْقِیَامَهُ حَلْبَتُهُ»، این واژه‌هایی که حضرت علیه السلام برای اسلام به کار برده‌اند، در آن مقاصد بلندی که حضرت علیه السلام در تعریف اسلام دارند، خیلی مهم است.

[1]. الاحزاب، آیه ۵۶.

[2]. نهج البلاغه ( بر أساس نسخه صبحي صالح)، ج ۱، ص ۴۹۱.

[3]. همان، ص ۱۵۳.