نتایج جستجو

قبل از این‌که آن را بگویم، نکته‌ای می‌گویم تا به مقصود اصلی برسم. آن چه که در فضای این اتاق چینی مهم است، این است: این مثال به‌طور خیلی دقیق، مرز بین نرم‌افزار و سخت‌افزار را جدا می‌کند. قبلاً در مباحثات داشته‌ایم؛ ما در فضای طلبگی می‌گوییم طبیعت و فرد. یعنی...

فقط یک مقدمه بگویم تا به آن برسیم. گفتم هوش مصنوعی زیر مجموعه‌ای از علوم شناختی است؛ این علوم شناختی که امروزه خیلی مهم است، رویکردش رویکرد فیزیکالیسم (Physicalism) است. این همان ماتریالیسمی است که در زمان بچگی ما بود. ایدئولگ ماتریالیسم لنین بود. در فضای عل...

الآن به‌عنوان طلبه نه می‌خواهم پیشگویی کنم، نه می‌خواهم پیش‌بینی کنم، فقط می‌خواهم این را عرض کنم: به اندازه‌ای که فهم ما هست در تحلیل با نظر علمی، این فیزیکالیسم باید پنج مرحله طبیعی را طی کند. الآن ما از مرحله دوم رد شده‌ایم و تازه به مرحله سوم وارد شده‌ای...

در ابتدا که شیمی مدرن آمد و عناصر اربعه کنار رفت، قانون لاوازیه که آمد، اولین مرتبه فیزیکالیسم بود؛ ماتریالیسم تا مرحله دوم بود. قانون لاوازیه چه بود؟ ماده نه به وجود می‌آید و نه از بین می‌رود، بلکه از حالی به حال دیگر تبدیل می‌شود. محل تاخت و تاز ماتریالیست...

بعد مرحله جدید پیش آمد. چون وقت گذشته خلاصه آن را عرض می‌کنم. بسیار مهم است. مرحله دوم این بود…؛ مرحله اول ماده و ماده و ماده بود. مرحله دوم این بود که دیدند آن چیزی که به‌عنوان پایه و اصل است را باید دو چیز قرار بدهیم؛ انرژی هم به‌عنوان یک چیز پایه‌ای به می...

مرحله سوم؛ همان است که پارسال برای آن نوبل دادند. به گمانم بسیار مفید است. کنار ماده و انرژی با دید علمی، عنصر سومی در فضای علم وارد شده به نام عنصر اطلاعات. وقتی به اطلاعات نگاه می‌کنید، اصلاً ریختش ریخت ماده وانرژی نیست. ولو الآن تلاش می‌کنند که آن را برگر...

مرحله چهارم، که مقدماتش فراهم است، مثال منفصل و عقل بیرونی است؛ معقولات مستقله و مجرد تام. آن افلاطون‌گرائی‌ای است که در فضای فلسفه ریاضی، زمینه‌اش فراهم است، ولی هنوز این‌طور نیست که بتوانیم آن را در فضای علم بیاوریم. در فضای علم تنها عنصر سوم آمده؛ ماده، ا...

پنجمی را هم عرض کنم؛ سوم، اطلاعات به میان آمد، چهارم اطلاعات به‌عنوان عنصر مستقل از ماده، نه بند به سیستم‌های مادی، زمینه آن حتماً فراهم است؛ فقط باید کار طلبگی شود. مقدمات تبیین آن فراهم است. مرحله پنجم به گمانم هنوز مقدمات زیرساختی آن فراهم نیست، این مرحله...

شاگرد: ربط ثابت و متغیر. استاد: بله، آن مسأله ربط ثابت و متغیر است. فعلاً از نظر علمی من برای مرحله پنجم چیزی نمی‌دانم. شما که ذهن خوبی دارید و در ایام جوانی هستید، به فکر آن باشید. ولی زیر ساخت مرحله چهارم فراهم است. فقط کار می‌خواهد که بشر این پیشرفت علمی...

در صفحه‌­ی هفتاد و سوم بودیم؛ حدیث بیست و هفتم از باب دوم. این حدیث، همانی بود که مرحوم کلینی در روضه­ی کافی آورده بودند؛ به نام خطبة الوسیله. در تحف العقول هم این حدیث بود. اما باقر علیه‌السلام به جابر بن یزید جعفی فرمودند: «عن جابر بن يزيد الجعفي عن أبي...

ایشان «شبه» و «شکل» را تقریباً به این صورت معنا کرده است: جلوتر عرض کردم، مطلبی که ایشان به زیبایی می‌گوید، «ثبّ» و «بثّ» بود. می‌گوید: «باء للالصاق»؛ در باء، یک نحو اجتماع هست و در «ث» نیز یک نحو افتراق هست. البته ترتیب کلمات هم مهم است. «بثّ»؛ الصاق و اجتم...

شاگرد: مبنای این حرف‌ها چیست؟ استاد: ایشان یک مقدمه‌ای دارند. این جایی که الآن خواندم، در صفحه‌ی چهلمِ مقدمه است. چهل صفحه توضیح داده‌اند. می‌گوید: «و»، «الف» و «ی» را کنار بگذارید. اصلاً این حروف معنایی را افاده نمی‌کنند؛ فقط رنگ‌آمیزی می‌کنند. تقریباً به ...

«لم یتفاوت فی ذاته»، خیلی جمله‌ی مهمی است. کلمه‌ی «تفاوت» از باب تفاعل و از ماده‌ی «فوت» است. «فوت» به‌معنای دوری است. چیزی که از چیزی دور می‌شود، می‌گویند «فات»؛ «قد فات شیء». برای غیبوبت هم داشت، اما علی أیّ حال «فوت» معنای روشنی است. ظاهر «تفاوت» که از با...

برای این‌که منظور از عبارت حضرت علیه السلام که عدم تفاوت در ذات خداوند است، روشن شود، حدیثی که بارها در این مباحثه عرض کرده‌ام را تکرار می‌کنم. این روایت برای شخص منِ طلبه، به قدری دل‌نشین است که اگر هزار بار از من شنیده باشید، دوباره میل دارم که بگویم! کدام...

این حدیث دقیقاً به همین جمله‌ای که ما الآن می‌خوانیم، مربوط می‌شود: «بل هو الذي لم يتفاوت في ذاته». این حدیث چه حدیثی است که اولین حدیث خصال است؟ این حدیث هنگامه است. اگر من تنها هم باشم، گاهی بر می‌گردم و نگاه می‌کنم. چرا؟؛ به‌خاطر این‌که حدیث نشان می‌دهد ک...

چهارمین موردی که توضیح دادند، همین جمله‌ای است که در صفحه­‌ی هفتاد و سه می‌خوانیم. حضرت علیه السلام می‌فرمایند: نفی ابعاد، معنای جزئیه و کلیه و به‌طور کلی نفی تفاوت از خداوند در قالب دو کلمه­‌ی «شکل» و «شبه» «يا أعرابي إن القول في أنّ اللّه واحد على أربعة ...

شاگرد: چون می‌فرماید: «لم یتفاوت فی ذاته» یعنی در صفات به این صورت نیست؟ استاد: در مسأله‌ی صفات، علی أیّ حال، علم خداوند عین قدرتش که نیست. ولو در ذاتش یکی هستند و صفات عین ذات هستند. اما صفات در مرحله‌ی تعددش که عین هم نیستند. این را هر کسی می‌فهمد. علم خد...

در روایت بیست و هفتم از باب دوم بودیم. شاگرد: در جلسه­ی قبل برای [قوه­ی] واهمه، به درد دندان مثال زدید؛ این واهمه، همان اصطلاح نزد حکما است که معنای جزیی را درک می‌کند؟ استاد: بله. شاگرد: یعنی درد این دندان، مانند محبت این مادر است؟ استاد: من بین آن‌ها ت...

در مباحثه­‌ی مقاله­‌ی اندیشه، خدمت شما عرض کردم که مثال‌هایی هست که تجرد مثالی را نشان می‌دهد. مثل این‌که ما می‌گوییم عدد پی( π \pi )، ٣.١۴، نسبت محیط دایره به قطر آن است. عرض کردم: اگر دایره را با محیط و قطر تصور نکنیم که نمی‌توانیم نسبت‌­سنجی کنیم. یعنی وق...

در آن­جا یک نکته بود که به گمانم خیلی مهم است. درک ما از اشکالی که تجرد برزخی دارند - مرتب هم ذهن ما با آن‌ها سر و کار دارد - این درک ما از طریق معنای آن است. یعنی ابتدا معنا را درک می‌کنید، وقتی عقل شما، معنای دایره را درک کرد، یک صورت مثالی‌‌ای را با تجرد ...