رفتن به محتوای اصلی

ب) کتاب «القطع و الوصل» یحیی بن یعمر

او یک کتاب دارد به نام «کتاب القطع و الوصل». یعنی از صدر اول از یحیی بن یعمر شروع شده تا بعد. چقدر کتاب داریم در قطع و وصل. قطع و وصل چه بوده؟ شاید در نجاشی هم از علماء شیعه باشند. یعنی وقتی مصحف می‌نوشتند مواردی بوده که اگر مردم بنویسند، وصل می‌نویسند ولی در مصحف منفصل نوشته شده بود و همه هم بر آن مواظبت می‌کردند. « فَمَالِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ قِبَلَكَ مُهۡطِعِينَ»[1]، لام را درشت نوشته است. به این موارد قطع می‌گوییم. یعنی لامی که باید به «للذین» وصل شود جدا نوشته می‌شود. وصل هم در جاهایی است که باید قطع نوشته شود ولی وصل نوشته شده. مثل «وَٱعۡلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمۡتُم مِّن شَيۡءٖ»[2]، خیلی روشن است که «انّ» است و «انّما» نیست. جلسه‌ای بود آن استاد می‌خواستند سوالشان را بپرسند گفتند «أنّما» درست است یا «إنّما»؟ جوابش این بود که هیچ‌کدام. «أنّ ما» است. «أنّما» و «إنّما» نیست. در قرآن زیاد است. به این‌ها وصل می‌گویند. یعنی کاتب متصل نوشته و حال این‌که معلوم است منفصل است. از روز اول این‌ها را منضبط نوشته اند. مواردی‌که شما باید در مصحف قطع کنید. باید در مصحف وصل کنید. خب این‌ها استثنائاتی بود که برای آن کتاب می‌نوشتند، اگر یک خط بود وقتی می‌خواستند «للذین» بنویسند، لازم نبود جدا بنویسند. این کتاب‌های اول برای قرن اول و بعدش است. کاشف از این است که رسم مصحف برای خودش یک اختصاصیاتی داشت. این اصلش است. می‌خواهیم قدم به قدم جلو برویم.

شاگرد: این‌ها در فدکیه آورده‌اید؟

استاد: هرچه ممکنم بوده بله. این‌ها خیلی گسترده است. باید مطالعه کنیم. از خستگی مطالعه در بیاییم و بعد یادت باشد، دوباره برگردی و جمع‌آوری کنی و بگذاری. یعنی واقعش وقتی آدم کار می‌کند خیلی کار می‌برد تا یک امر سر برسد.

شاگرد: جای آن کجا است؟


[1] المعارج ۳۶

[2] الانفال ۴۱