اصطلاح قرائات سبع صغری

این‌که من تکرار می‌کنم برای این است که هنوز یک مطلب مسلم نیست. این برداشت من طلبه است. من این را می‌گویم تا به محضر شما عرضه کنم و تحقیق کنید. این‌که علماء شیعه و بزرگان، تواتر سبع را فرموده‌اند، سبع متواتر آن‌ها در کتب متعدد فقهی–الآن در مفتاح الکرامه بود که فرمودند تواتر نقل اجماع بر تواتر- ناظر به همین سه کتاب است. این را بدانید. تمام. اول تبصره بود، پشت سرش تیسیر دانی آمد، پشت سرش شاطبیه بود. اگر من بخواهم به این‌ها متواتر بگویم، روی اصطلاح به این‌ها سبع صغری می‌گویم. البته در برخی از جاها دیدم که می‌گویند سبع صغری. یعنی القرائات السبع الصغری. یعنی فقط بیست‌ویک طریق شاطبیه و تیسیر که متواتر است. به قدری این‌ها در امصار معروف بوده –همان‌طور که ابن مجاهد گفت- که وقتی این‌ها این قرائات را می‌گفتند، می‌گفتند ما داریم قرائت بلاد مسلمین را برای شما بازتاب می‌دهیم.

شاگرد: به چه مناسبت صغری می‌گویید؟

استاد: صغری در مقابل کبری یا وسطی است. آن‌ها می‌گویند کبری. من فعلاً کبری را می‌گویم، بعد ممکن هست که وسطی کنیم.

پس سبع صغری به چه معنا است؟ یعنی سبعی که از بیست‌ویک طریق ذکر شده است. السبع ابن مجاهد را خلاصه کرده‌اند؛ طرق السبع ابن مجاهد بیشتر بوده است. این ها آمدند برای این‌که آسان‌تر شود چهارده روایتی که معروف است «قرآن زبر بخوانی با چهارده روایت» از همین مکی شروع شد. تبصره، تیسیر و شاطبیه. چهارده روایت است. هفت قاری چهارده روایت دارند. چرا سبع صغری است؟ چون بیشتر از بیست‌ویک طریق ندارد. اما این بیست‌ویک طریق برای کسانی که این‌ها را می‌خواند کافی است تا او را به متواترات بین قراءالامصار ببرند؛ بین قرائت الناس در حجاز و شام و … ببرند. لذا علماء شیعه که سند داشتند محکم می‌گویند که متواتر است. محقق اردبیلی که در حرف شهید اول خدشه کرده‌اند و نپذیرفته‌اند فرموده‌اند: «انه لا خلاف فی السبعه»؛ ما در سبعه مشکلی نداریم که قطعاً قرآن است. این عبارت این اجلا بود.

شاگرد: آن بیست‌ویک طریق به چه صورتی بوده؟ یعنی شاطبیه بیست‌ویک طریق تا کجا دارد؟