رفتن به محتوای اصلی

قرائت «إل‌یاسین» در قرائت حفص و «آل یاسین» در روایت ابن باذش از امیرالمومنین شاهدی بر بازگشت تمام قرائات به قرائت امیرالمؤمنین ع

ببینید گفتیم «و الارحامِ» را حمزه به این صورت خوانده است؛ یک کتاب داریم که معاصر مرحوم صاحب مجمع است؛ «الاقناع في القراءات السبع» برای ابن باذِش است. معاصر مرحوم طبرسی است. حدود صد سال بعد از آن سخاوی که شاگرد شاطبیه بود، همین را در جمال القراء می‌آورد. اول کتابی که من پیدا کردم همین است. ابن باذش در اقناع با سند خودش به حمزه نقل می‌کند. از حمزه با سند نقل می‌کند که من مشرف شدم مدینه؛ حمزه کوفی بود؛ می‌گوید به مدینه محضر امام صادق علیه‌السلام مشرف شدم. در خدمت حضرت کل قرآن را خواندم. حضرت فرمودند:

فقال جعفر علیه‌السلام ما قرأ علي أحد أقرأ منك، ثم قال: لست أخالفك في شيء من حروفك إلا في عشرة أحرف، فإني لست أقرأ بها، وهي جائزة في العربية.قال حمزة: فقلت: جُعلتُ فداك، أخبرني بِمَ تخالفني؟ قال: أنا أقرأ في [النساء: [1]] {وَالْأَرْحَامَ} نصبا،…[1]

«لست أخالفك في شيء من حروفك إلا في عشرة أحرف، فإني لست أقرأ بها»؛ اولین موضعش همین است. فرمودند: «أنا أقرأ في [النساء: [1]] {وَالْأَرْحَامَ} نصبا»؛ خیلی جالب است. یعنی همینی را که حمزه «والارحامِ» خوانده است؛ محضر حضرت «والارحامِ» خواند، حضرت هم فرمودند تو  از همه اقرء هستی ولی من ده جا را مثل تو نمی خوانم؛ اولین موضع آن همین است. فرمودند «نصبا».

در این حدیث دو نکته هست؛ البته این حدیث را در کتب شیعه نمی‌دانم، در کتب قرائات‌ آن‌ها هست. ولی معاصر مرحوم طبرسی بوده که از قراء آن‌ها است. دو نکته در این هست. یکی این‌که در آخر کار حضرت می‌فرمایند قرائة علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، جدشان این است. اما آیا حضرت این را فرمودند؟ آن هم برای هر ده تا؟ یا فقط برای آخری بود که «وَلَدا» میخوانده‌اند، نه «وُلدا»؟ کدام یک از این‌ها است؟

علی ای حال یکی از مواردی‌ هم که او خوانده بود «إل یاسین» بود که حضرت هم در قرائت خودشان تصحیح کرده به «آل یاسین». بعد هم فرمودند قرائت امیرالمؤمنین این ده تا است. اگر «آل یاسین» قرائت امیرالمؤمنین باشد، خب ما که الآن به قرائت عاصم می‌خوانیم، سند عاصم هم به امیرالمؤمنین می‌رسد. یعنی طبق این روایت هم امام صادق علیه‌السلام به جدشان امیرالمؤمنین «آل یاسین» را نسبت می‌دهند، و هم عاصم از طریق ابوعبد الرحمان سلمی به امیرالمؤمنین علیه‌السلام «إل یاسین» را نسبت می‌دهند. فلذا این مؤید حرف مناقب ابن شهر آشوب است. مناقب فرمودند کل قراء سبعه به امیرالمؤمنین می‌رسند.

شاگرد: سید شمس الدین در جزیره خضراء هم همین را گفت.

استاد: بله، گفت «فالجمیع قرائة امیرالمؤمنین علیه‌السلام». همه این‌ها شواهدی است در کنار هم.


[1]الاقناع في القراءات السبع؛ ص٢٩۶