جواز و عدم جواز جمع القرائات در مقابل افراد القرائات

شاگرد: چرا پرت شود؟ وقتی همه آن‌ها نزول شده چه اشکالی دارد؟

استاد: به‌خاطر این‌که خود شارع افراد القرائة را خواسته. در مصر را هم گفتم. آن عالم مصری خلف الحسینی کتابی[1] نوشته که به‌شدت تحریم می‌کند. قراء مصری که الآن ما می‌بینیم با این‌ها مخالف است.

شاگرد: یعنی خداوند خواسته تعدد نزول باشد که عده‌ای به این صورت بخوانند و عده‌ای به آن صورت؟

استاد: طبق «وسّع علی امتی» خواسته که قرائات در بدنه امت پخش باشد. اما نه این‌که یک جا یک نفر چند جور بخواند. کسانی هم که این‌طور می‌گویند همین را می‌گویند. می‌گویند افراد القرائة سنة واجبة. شما کار حرام می‌کنید که یک جا «ملک» و «مالک» بخوانید. آن فتوا را هم نقل کردم؛ گفته چون نقل نشده نخوانید اما اگر بخوانید درست است.

شاگرد2: قبلاً شاید از بلد دورتر خبر نداشته باشند اما الآن که همه می‌دانند.

استاد: احسنت. پس بنابراین مثل «ملک» و «مالک» هر دو متواتر است. اما نه به این صورت که بین همه مسلمین هر دو با هم متواتر باشد. یعنی یک بلدی هست که اصلاً «ملک» نشنیده اند. مانعی ندارد. نقض تواتر «مالک» و «ملک» نمی‌شود. یک کسی در شهری بزرگ شده، بچه بوده، هشتاد سال هم عمر کرده، به جای دیگری هم نرفته است. قرائات امام جماعت خودشان را شنیده است.

شاگرد: نقض نمی‌کند اما به آن زمان موقت می‌شود. در آن زمان برای پراکنده نشدن اذهان افراد القرائه می‌کردند. الآن که پراکندگی را همه می‌دانند.

استاد: بله، و لذا خود ابن جزری و برخی از بزرگان تجویز می‌کنند. عده‌ای مخالف هستند. عده‌ای به‌شدت مخالف هستند که چند قرائت را با هم بخوانید. ابن جزری و دیگران اجازه می‌دهند. بعد خودش هم می‌گوید چون همت ها کم شده و یک مقری به شهرها می‌رود تا تاریخ قرائت را توضیح بدهد، مانعی ندارد که افراد القرائه نکنیم. خود ابن جزری افراد القرائه را خیلی قشنگ توضیح می‌دهد. می‌گوید من از هشت سالگی شروع کردم و قرائات سبع را جدا جدا درس گرفتم. بعد می‌گوید در دوره‌های بعد چند قرائت را با هم درس گرفتم. یعنی این رسمی بوده که بوده. منافاتی ندارد که وقتی همه با هم جمع شد و مسلمین نحوه بدو قرائات را فهمیدند، الآن دیگر در این تعدد مشکلی نداشته باشند.

شاگرد: فرمودید چون ذهن ها توحد گرا است، یک قرائت گفته می‌شد.

استاد: بله، می‌خواستم چیزهایی بگویم. خیلی  ماند. اسمی که جلسه قبل گفتم و یادم رفته بود مصحف مخللاتی بود. رضوان بن محمد مشهور به مخللاتی، متوفای 1311است. ایشان اولین کسی بود که رسم مغاربه را به همان نحوی که اصل مصحف بوده آورده. این آقایان در کتاب پژوهشی در رسم المصحف اسم می‌برند و می‌گویند کسانی بودند که خط‌هایشان موجود است، اصلاً رسم المصحف را مراعات نمی کردند.

[1] الآیات البینات فی حکم الجمع بین القرائات