مصاحف صحابه و مخالفت با مصحف عثمان در تاریخ

شاگرد: مصحف عثمان طوری بود که عمده قرائات را پوشش بدهد؟ یعنی اگر مصحف عثمان طوری نباشد که عمده قرائات را پوشش بدهد، اشکال مشترک الورود می‌شود. یعنی ولو پنج مصحف بوده ولی اگر قرائات زیادی را پوشش ندهند، باید نقل می‌شد.

استاد: ببینید قرائاتی بودند که پوشش داده نشدند. ابن جزری که متخصص کار است می‌گوید قطعاً می‌دانیم که آن‌ها بخشی از قرائات بود و ثابت بود و واقعیت داشت. ولی چون سبب اختلاف شد، خلیفه مشفق آمد تا رفع اختلاف کند. این حرف آن‌ها است. بنابراین اصل این‌که بخشی از آن پوشش داده نشده، به آن قائل هستند.

شاگرد: شما فرمودید اگر در رسم المصحف تنها یک قرائت بود، چرا جایی تذکر داده نشده که این مخالف با مصحف عثمان است.

استاد: بله، یعنی یک نفر که می‌خواند، اهل مدینه و کسانی که می‌دانستند قرائت زید است، می‌گفتند که به این صورت نخوان. این مصحفی است که عثمان نوشته و قرائتش این است.

شاگرد: مشترک الورود بودنش به این است: اگر تنها پنج قرائت را پوشش داده و قرائات زیاد دیگری را پوشش نداده، اشکال مشترک می‌شود. چون اگر قرائات دیگری هم بود نقل می‌شد.

استاد: به وفور گفته شده. الآن می‌توانم بالای صد مورد عرض کنم. مواردی‌که پوشش داده نشده در نقل مسلمین آمده. مثلاً آمده که فلانی به این صورت می خوانده؛ یا فلانی گفته که قرائت ابن مسعود به این صورت بود. حتی ابوحنیفه طبق قرائت ابن مسعود –که مصحف عثمان آن را پوشش نداده- فتوا داده است. و لذا حنفی­ها می‌گویند در زمان ابوحنیفه این‌ها مستفیض بود. می‌گویند چرا ابوحنیفه طبق یک قرائت فتوا داده؟ می‌گویند آن زمان که مثل الآن نبود. آن زمان قرائت ابن مسعود هم مستفیض بوده.

شاگرد: مقصودم این بود که تذکر بدهند این مخالف با مصحف عثمان است. پیش‌فرض حضرت عالی این است که یک اجباری بوده که حتماً باید طبق مصحف عثمان می خوانده. خُب این اشکال که با آن‌ها هم جور در می‌آید.

شاگرد٢: دعوای ابن مسعود همین است. ابن مسعود می‌آورد ولی آن‌ها قبول نمی کردند. این دعوا نشان می‌دهد که آن‌ها اصرار داشتند مصحف عثمان شود، ولی ابن مسعود زیربار نمی رفت. حاج آقا می‌گویند آن جا دعوا نشد.

استاد: آن جا احدی نگفت که تو در مصحف عثمان به این صورت می‌خوانی، عثمان که این را نوشته منظورش این قرائت تو نبود، قرائت اهل مدینه منظورش بوده. احدی به این صورت نگفته است. اما در نقطه مقابلش مکرر داریم که «خالف مصحف عثمان». در جلسه قبل هم عرض کردم نباید سه تا بحث مخلوط شود. مصاحف الصحابه، مصاحف الامصار و خطأ الکاتب. در بخش مصاحف الصاحبه، انبوهی از منابع و مطالب داریم. اگر کسی آن‌ها را بداند و همچنین مصاحف الامصار را بداند، حرف‌هایی که آن آمریکایی گفته بود -که این جزء اسرار مسلمانان است و باید سر جایش مثل بمب اتم منفجر کنیم تا همه چیز را از دستشان بگیریم- را رد می‌کند. بیچاره‌ها! بی خبر از این‌ها هستند! این همه کتاب! صدها منبع هست. اگر تو خبر نداری مسلمانانی که در این فضا کار کرده‌اند خبر دارند. آن چیزی نیست کهدر این طرف نگفته باشند. بلکه بسیار گفته‌اند.