تسبیع ابن مجاهد در سال سیصد

اما بعد از این‌که صد سال گذشت،«و فی رأس الثلاث مائة أثبت ابن مجاهد»؛ تصنیف کتاب ابن مجاهد برای سال سیصد است. یعنی در سال سیصد آن را نوشت و در دست‌ها آمد. در سال ٣٢۴ که ابن شنبوذ را تادیب کردند و زیر چوب بردند، زمینه‌سازی آن فراهم شده بود. کار حکومتی کردند. اول او کار علمی آن را انجام داد. زیر ساخت علمی آن را با کتاب السبعه انجام داد. البته ابن جنی در المحتسب می‌گوید ابن مجاهد خیلی واسع الاطلاع بود. السبعه را برای قرائات متواتره نوشت و قصد داشت که برای الشواذ هم بنویسد. الآن هم به تازگی دیدم که گفته اند نوشته است. یعنی آیا ابن جنی خبر نداشته؟! ابن جنی می‌گوید فرصت نکرد لذا من بخشی از کار ابن مجاهد که قرائات شواذ بود را می‌نویسم. المحتسب ابن جنی برای این است.خلاصه ابن مجاهد این کار را کرد.

«اثبت ابن مجاهد اسم الکسائی و حذف یعقوب و لم یترکوا بالکلّیة»؛ یعقوب و سائر قراء بالکل ترک نشدند، یعنی ماندند. «ما کان علیه غیر هؤلاء کیعقوب و أبی جعفر»؛ ابی جعفر یزید بن قعقاع که دیروز صحبتش شد.«و خلف»؛ خلف بن هشام.

«و من هنا کانوا عشرة»؛ ده قاری معروف بودند ولی ابن مجاهد آن هفت نفر را تثبیت کرد.«و کلّ واحد من هؤلاء أخذ عن جماعة من التابعین»؛ خود این هفت نفر و ده نفر.

«و الکسائی أخذ عن حمزة»؛ دیگر خودش از تابعین اخذ نکرده است.«و أبی بکر بن عیّاش»؛ که راوی از عاصم است.«و قد روی عن کلّ واحد من السبعة خلقٌ کثیر لکن اشتهر فی الروایة عن کلّ واحد اثنان»؛ این‌ها نکاتی است که ما مباحثه می‌کردیم، آن نکات را متخصصین تذکر می‌دهند. آن نکات مهم است.