قرائات رایج در عصر حاضر

بعد از مباحثه دیروز نکاتی مطرح شد. فرمودند در زمان ما چند مصحف در دست‌ها رایج است؟ عرض کنم : چهار مصحف. آقا یک فایلی برای من فرستادند. اسم آن این است: القرائات القرآنیه فی عصرنا الحاضر بین الانتشار و الانحصار[1]. در فدکیه هم بزنید می‌آید. ایشان در مورد مصاحف می‌گوید: «من الجدیر بالذکر ان السودان بلد وحید فی العالم السلامی الذی یدرس…». در اینجا توضیح می‌دهد «القرائات السائده الیوم»؛ یعنی آن قرائاتی که الآن هستند و سیادت دارند و مرسوم هستند، چهارتا هستند. قرائت حفص از عاصم که در شرق بلاد اسلامی است. قرائت ورش از نافع که در الجزائر و مغرب و تونس –البته تونس مقداری مختلف است- رایج است. در الجزائر مصحف رسمیشان است. برای خصوص ورش از نافع قانون تصویب کرده‌اند. خود سعودی هم به عثمان طه پول داده که مصحف ورش از نافع را نوشته. یک سایت مفصل برای مصحف هست. مصاحفی که مرتب نوشته می‌شود را در سایت وسیعی گذاشته‌اند. ظاهراً اصل سایت و مرکز آن برای عربستان سعودی است. مدام وعده می‌دادند که قرائت قالون هم دارد نوشته می‌شود و می‌آید. به نظرم پارسال بود که قالون را هم گذاشتند. قرائت سوم قرائت قالون از نافع است. چهارمی هم دوری از ابی عمرو البصری است. این هم مصحفی است که در سودان است. ایشان توضیح می‌دهد: «ان السودان هو البلد الوحید فی العالم الاسلامی الذی یدرس القرآن الکریم بثلاث روایات من الروایات القرآنیه الاربعه السائدة و هی روایة الدوری عن ابی عمرو البصری فی اواسط السودان، و روایة ورش عن نافع المدنی فی غرب و شمال السودان بینما تنتشر روایة حفص عن عاصم الکوفی فی باقی مناطق السودان». قبلش هم توضیح می‌دهد و می‌گوید چون مصاحف قرائت حفص خیلی منتشر بود و موجود بود، یک دفعه خیزشی در سودان شد و قرائت حفص رایج شد. و الا می‌گوید قبل از آن نوعاً قرائت دوری از ابی عمرو رایج بود.

شاگرد: دوری از قراء سبع است؟

استاد: بله، ابی عمرو البصری از قراء سبعه است. اصلاً بعد از ابن مجاهد غیر از قراء سبعه به‌عنوان قرائت سائد کنار رفتند. ابن جزری عشر را آوردند. عشر هم بعد از آن‌ها در مطالب دانشگاهی و کلاسیک رایج است. اما بین مردم نیست. بین مردم همین چهار قرائت است. بعد ایشان توضیح می‌دهد و می‌گوید علمائی که با آن‌ها آشنا شدند گفتند چرا این تراث عظیمی که ما داریم همین‌طور مانده است؟! الآن یک نهضت هایی ایجاد شده که دوباره در دانشگاه‌ها قرائات عشر را بخوانند و تعلیم دهند و متخصص داشته باشند.

منظور این‌که من می‌خواستم این فایل را بگویم. اول و آخرش را نگاه کنید. ایشان می‌گوید. چیزهای جالبی که دنباله آن دارد تاریخچه سائد شدن این سه قرائت در سودان را توضیح می‌دهد. سال‌های آن را نام می‌برد و کارهای بیرونی که انجام دادند را هم می‌گوید. می‌گوید اول چه قرائتی بود. بعد چه گروهی بودند که اقدام کردند و مصحف ورش را رواج دادند. بعد توسط گروه بعدی حفص آمد. ولی در بین خودشان از حیث اباء و اجدادشان روایت دوری از ابی عمرو بصری است. بعد می‌گوید شرائط تکنیکی که پیشرفت می‌کرد باعث می‌شد قرائت دوری مهجور شود، بعد اقدام کردند و گفتند چرا در این‌که این قرائت فراموش شود چرا سستی می‌کنیم؟! این هم برای این مطلب.

[1]مقاله