صفحاتی که اخیرا روزآمد شده‌اند
لا تحويه الأماكن لعظمته ، ولا تذرعه المقادير لجلاله ، ولا تقطعه المقائيس لكبريائه
خُب، حالا عبارت بعدی را بخوانیم. حضرت علیه السلام فرمودند: «لا تحويه الأماكن لعظمته ، ولا ت...
امکان تصویر ثانی در موطن تناقض
شاگرد ٢: می‌توان این قاعده را گفت که ما در اعیان تناقض به معنای ... نداریم؟ استاد: چرا در کو...
لزوم بررسی موطن متقابلات
شاگرد: از این بیانی که داشتید، می‌توانیم چنین نتیجه بگیریم که تمام تناقض‌هایی که در اعیان و د...
نفی و اثبات اعیان ثابته در دو موضع از اسفار
شاگرد: فقط یک نکته می‌ماند. طبق بحث استحاله‌ی اجتماع نقیضین، هر وجودی که تصور می‌شود یا محدود ...
منتهای استدلالات کلاسیک اثبات وجود منبسط و فیض مقدس است
شاگرد: ما که در بیان نمی‌توانیم بگوییم … . استاد: بله؛ مقصود شما را می‌دانم. لذا گفتم که از پ...
وجودات امکانی، نقطه‌ی انطلاق تجرید تحدید از خداوند متعال
در صفحه‌ی هفتادم بودیم. حضرت علیه السلام سه جمله، به یک سیاق را، پشت سر هم فرمودند: «محرم ...
پیشگفتار (خلاصه)
سلسله درس گفتارهای شرح توحید صدوق در سال ۱۳۹۷ (جلسۀ دوم)؛ شرح فقرۀ «لا تحويه الأماكن لعظمته ،...
قطع عارف به وصول نهایی، شروع کار او!
شاگرد ١: چند سال پیش خدمت شما رسیدیم و سؤالی مطرح شد. شما این روایت را مطرح کردید و فرمودید کس...
«کمال الاخلاص نفی الصفات عنه» و جواز توصیفاتِ در مسیر توحید قبل از رسیدن به کمال
با این توضیحی که عرض کردم، می‌توانیم «باء» را به «ما لا یتناهی» بزنیم. ما لا یتناهی بما لا یتن...
طریق معرفت خداوند، عجز از معرفت او است!
شاگرد: برای همین است که تصور آن محال است؟ استاد: بله؛ ولی وقتی به این صورت جلو می‌رویم، ذهن ل...
نقطه‌ی انطلاق و بستر مالایتناهی افراد است، نه طبایع و نه خداوند متعال!
ببینید در این‌جا بحث‌هایی داریم که ساده‌تر هست، ولی به خیالم انفع است. یعنی بحث‌هایی که شاید ا...
تفاوت بحث لایتناهی با بحث اطلاق مقسمی و قسمی
شاگرد: به تعبیر کلاسیک، اختلافی که بین دو حکیم بود، چنین بود: خداوند لا بشرط است و یا بشرط لا،...
تناقض‌انگاری بین لایتناهی بودن خداوند و قید زدن او به لایتناهی
علی أیّ حال، این‌که بگوییم خداوند متعال غیر متناهی است، تعبیر ناقصی است. آن روز هم عرض کردم که...
متعلق «باء»، کلمه‌ی فوق یا لایتناهی است؟
بحثی بود که آیا تحدید و محدودیت ...؛ این‌که خدای متعال را نمی‌توان تحدید کرد، پس تحدید برای او...
دو احتمال در معنای «محرم تحدیده و …»
الف) ترتب ثبوتی تحدید عقلی، تکییف وهمی و تصویر خیالی عبارتی که بحث می‌کردیم، به این‌جا رسید: س...
پیشگفتار (خلاصه)
سلسله درس گفتارهای شرح توحید صدوق در سال ۱۳۹۷ (جلسۀ نخست)؛ شرح فقرۀ «محرم على بوارع ثاقبات الفط...
تجرید خداوند از وصف عدم تناهی و رفع تناقض در آن
شاگرد: این‌که می‌گوییم خداوند بی‌نهایت است، این تکییف نیست؟ این‌که می‌گویند لا اسم و لا رسم له...
وجود خداوند فوق کیفیت است؛ خالق کیفیت است
شاگرد: «کیف» که فرمودید، یعنی بالأخره خود «مکیِّف» هست یا نیست؟ استاد: بحث سر این بود که عقل ...
توصیف، معنای عرفی تکییف و کیفیت
شاگرد: طبق روایات، خداوند «کیّف الکیف» است، اما معنای لغوی آن در روایت رعایت شده است؟ یعنی خار...
تحدید الفطن، فرض فضا برای خداوند
آن وقت مقصود از تحدید در این‌جا چیست؟ یعنی در یک فضای توهمی که درک می‌کند، آن فضا را محدود می...