رفتن به محتوای اصلی

قالب عبارتی برداشت مرحوم طبرسی از عبارت شیخ طوسی

عرض من این شده که عبارت صاحب مجمع جای این دو را عوض کرده است. یک چیزهایی است که تحلیل من است، آن‌ها را جدا کنیم. چیزهایی که همه می‌توانیم ببینیم. مرحوم طبرسی جا را عوض کرده‌اند. اول گفتند مذهب اصحاب اجماع است، دنباله آن فرمودند «و الشائع فی اخبارهم ان القرآن…». یعنی تلقی ایشان از عبارت مرحوم شیخ هم همین بوده. من نمی‌خواهم بگویم که آن را تغییر داده‌اند. و لذا عرض من این است؛ ببینید این احتمال ممکن است یا نه؟ اگر یک واو در کلام یک مصنفی تغییر کند می‌بینید که برداشت ها متفاوت می‌شود. من کلام شیخ را دوباره می‌خوانم و جای یک واو را عوض می‌کنم و کلمه دیگری می‌گذارم. نه این‌که بخواهم بگویم این‌گونه هست، بلکه می‌خواهم تفاوت معنا را بگویم.

شیخ فرمودند: «و اعلموا ‌ان‌ العرف‌ ‌من‌ مذهب‌ أصحابنا و الشائع‌ ‌من‌ اخبارهم‌ و رواياتهم‌ ‌ان‌ القرآن‌ نزل‌ بحرف‌ واحد، ‌علي‌ نبي‌ واحد، ‌غير‌ انهم‌ اجمعوا ‌علي‌ جواز القراءة ‌بما‌ يتداوله‌ القراء». خب مذهب می‌شود وحدت قرآن. حالا اگر به جای «و الشایع» بگویید «أَنَّ». مثلاً در یک نسخه ای این‌گونه باشد یا مقصود شیخ این باشد. می‌خواهم با حرف طبرسی مقایسه کنم. به جای آن «أَنّ» بگذارید. تفاوت عبارت از حیث فهم متن چه می‌شود؟ اگر «واو» باشد، «مذهب» می‌شود وحدت نزول قرآن و «غیر انهم» استدراک آن می‌شود. اما اگر أَنّ» باشد مجموع نزول قرآن و روایات حرف واحد با اجماع، مذهب می‌شود. با همدیگر مذهب می‌شود. یعنی همان کاری است که مرحوم طبرسی جای آن‌ها را عوض کردند. یعنی اصلاً مذهب اصحابنا را اجماع کردند. یعنی اگر عبارت مرحوم طوسی«أَنّ» بود این‌گونه معنا داشت.

حالا آیا نسخه مرحوم طبرسی «أَنّ» بوده که ایشان این‌گونه فهمیده‌اند؟ یا نه، اصلاً گفته‌اند که من می‌دانم مقصود شیخ این است. این حرف دیگری است. این نکته اول عرض من بود.