مقایسه فضای قراء مدنی با قراء عراقی

شاگرد: طبری به برخی از قرائات اشکال هم می‌کرد، این دو تنافی ندارد؟

استاد: نه، قبلاً چندبار عرض کردم. یکی از کسانی که باید چندین جلسه مفصل راجع به کار او، اضطراب‌هایی که در حرف‌ها او هست، بحث کنیم طبری است. من کلی‌تر عرض می‌کنم؛ در فدکیه عنوان دارد. از روز اول روش مدنیین با عراقیین دو جور بوده. آن هم به‌خاطر ابن مسعود شد. فضای ابن مسعود فضای اصطکاک و درگیری شد؛ بعد هم حجاج آمد و شدیدتر شد. در عراق، در بغداد فضا دائما، فضای اصطکاک بود. مدینه برعکس بود. یعنی فضای اقراء در مدینه فضای آرامی بود.

شما از طرف مدنیین و اندلسیین–چون همه اندلسیین هم مدنی هستند و گرایششان این‌چنین است- یک کتاب پیدا کنید که راجع به احتجاج القرائات نوشته باشند. اصلاً می‌گویند لغو است. وجه این آن است و وجه آن این است! ما اصلاً چه کار داریم که وجه این چیست. ما می‌دانیم که این سند به حضرت می‌رسد و آن را می‌خوانیم. خیلی جالب است. تمام کتب احتجاج قرائات در دل بغداد و عراق درآمده. چرا؟ چون از روز اول فضایش این بوده. حرف هم را رد کنند و ایراد بگیرند. حالا باید ببینیم کتاب هست یا نیست، تا آن جایی که من دیدم نیست.