تدوین نگاشتی و تدوین معنایی

قبلاً تدوین نگاشتی را عرض کرده بودم. تفاوت تدوین معنایی زبانی با تدوین نگاشتی را بیان کردیم. تدوین زبانی این است که با همین مفاهمه ای خداوند به همه بشر داده و می‌فهمند، قرآن کریم نازل شده و ذو وجوه هم هست؛ هم «ملک یوم الدین» است، و هم «مالک یوم الدین».از حیث معنا و کلام مبداء عالم را توصیف می‌کند. یا آنی که عرض کردم دستیابی به این احادیث شریفه یکی از بهترین روزهای مباحثه ما بود. در تفسیر الامام العسگری علیه‌السلام حضرت فرمودند: «كلا القراءتين حق»؛ هر دوی آن­ها حق است. چرا فرمودند حق است؟ چه بگویید «قُلُوبُنَا غُلۡفُۢ»[1] و چه بگویید «قلوبنا غلُف». در تفسیر منسوب به حضرت فرمودند «کلاً القرائتین حق»، چرا؟ چون دارد تدوین معنایی تکوین می‌کند. یعنی در یک عبارتی که معنای زبانی دارد، دارد از واقعه‌ای خبر می‌دهد. خب چرا حق است؟ حضرت فرمودند: «و قد قالوا بهذا و بهذا جميعا»؛ کسانی که مقابل حضرت بودند، هردوی آن‌ها را گفته بودند؛ هم تکبر کرده بودند و هم استهزاء کرده بودند. دو تا قرائت آمده، چون هر دو را گفته بودند، پس هر دو قرائت هستند. به این تدوین معنایی می‌گوییم.

[1] البقره ۸۸