دو وجه در «رجع بالصِغَر» و «رجع بالصُغر»

«رجع بالصغر»؛ مرحوم مجلسی در دو جا دارند. در یک جا فقط می‌گویند «بالصُغر» بخوانید. در جای دیگر پنج - شش وجه را نقل می‌کنند. در جلد نود بر اساس چاپ اسلامیه، مفصل محتملاتی را می‌گویند. اما در جلد چهارم فقط «صُغر» را می‌فرمایند: «قوله : بالصغر ـ بالضم ـ أي مع الذّل»[1].

اما در جلد نود، عبارت مفصلی را از قاموس نقل می‌کنند:

«وفي القاموس الصغر كعنب خلاف العظم، صغر ككرم وفرح صغارة و صغرا كعنب وصغرا محركة فهو صغير والصاغر الراضي بالذل، وقد صغر ككرم صغرا كعنب وصغرا»[2].

«وفي القاموس الصغر كعنب خلاف العظم، صغر ككرم وفرح»؛ یعنی «صَغُرَ» و «صَغِرَ». عبارت موجز و پر بار است «صَغارة و صِغراً كعنب وصَغَراً محركة فهو صغير والصاغر الراضي بالذّل، وقد صَغُر ككرم صِغرا كعنب وصُغرا». همه‌ی این‌ها ممکن است. لذا احتمال «صِغَرًَ» هم هست. در آن جا فقط «صُغر» را فرمودند.

شاگرد: ... .

استاد: «اختصموا» یعنی مجادله کردند. نه یعنی «تنازعوا بالسیف». شاید اگر در روایات بگردید، خودش یک بحث لغوی خوبی شود که «خصم» در موارد بسیاری به‌معنای بیان به کار می‌رود. بیان متقن محکم روشن.

و الحمدللّه ربّ العالمین و صلّی اللّه علی محمد و آله الطیبین الطاهرین.

[1]. علامه‌ی مجلسی، بحار الأنوار  (چاپ دارالاحیاء التراث)، ج ۴، ص ۲۲۵.

[2] همان، ج ٩٠، ص ٢٢۶.