نتایج جستجو

  استاد: برای این‌که همه وجوه را ببینیم عرض می‌کنم؛ وقتی اینجا می‌گوید «احدثه الناس الهجاء»، دو سواال از مالک می­پرسیم. یکی می‌گویند مردم هجائی را احداث کرده‌اند، طبق آن بنویسیم یا نه؟ یکی دیگر این‌که می‌گویند در مصحف الف و واوی هست، آن را تغییر بدهیم یا نه؟ ...

شاهدش در کتاب‌های بسیار قدیمی است. ابن عامر صد و هجده وفات کرده است. کتابی دارد به نام «اختلاف مصاحف الامصار»، همچنین کتابی در وقف و ابتدا دارد، قبل از او یحیی بن یعمر است. از شاگردان ابوالاسود بود. دو نفر بودند که در نقط الاعجام مصحف نقش دارند.

او یک کتاب دارد به نام «کتاب القطع و الوصل». یعنی از صدر اول از یحیی بن یعمر شروع شده تا بعد. چقدر کتاب داریم در قطع و وصل. قطع و وصل چه بوده؟ شاید در نجاشی هم از علماء شیعه باشند. یعنی وقتی مصحف می‌نوشتند مواردی بوده که اگر مردم بنویسند، وصل می‌نویسند ولی د...

استاد: در همین صفحه مصحف به نظرم باشد. مثلاً «لَأَاْذۡبَحَنَّهُ»[1] را مفصل در صفحه مصحف آورده‌ام. اگرمراجعه کنید یک صفحه مفصلی است راجع به نظراتی که چرا به این صورت نوشته شده؛ «لَأُعَذِّبَنَّهُۥ عَذَابا شَدِيدًا أَوۡ لَأَاْذۡبَحَنَّهُۥ»، اولش «لَأُعَذِّبَنّ...

اما هجاء به چه معنا است؟ «احدث الناس من الهجاء». فقط در ذهن من پنج احتمال آمده است که در زمان مالک این محتملات بوده. بعضی از آن‌ها ضعیف است و بعضی از آن‌ها قوی در این است که مقصود از مردم از «احدث الناس من الهجاء» آن باشد. اظهر موردش این است: چه زمانی می‌گوی...

خط عروض همین قرن دوم پدید آمده. خود جناب خلیل بن احمد به نظرم قبل از مالک وفات کرده است؛ صد و هفتاد و پنج است. این‌ها معاصر بوده‌اند. مبدع علم عروض و خط عروض، خلیل بوده. خط عروض یک نحو هجاء است. هجائی است که می‌نوشتند. البته این اظهر نیست. هجائی است که هر چه...

خط دیگر، خط قیاسی است. خط قیاسی، باز هم به نظرم اظهر مطالب نباشد. خط قیاسی را در اینجا توضیح داده‌اند، وقتی نحو قوی شد، در زمان خود خلیل و ابوعمرو بصری و … نحات ضابطه ای به نام خط قیاسی گذاشتند. یعنی خطی که با شروع و پایان باشد. یک کلمه را می‌گرفتند و می‌گفت...

احتمال دیگر هم باز قوی نیست، این است که مقصود از هجاء، همین نقط الاعجام و نقط الاعراب باشد. یعنی این طوری که مردم الآن با اعراب و اعجام می‌نویسند، اجازه می‌دهی؟ گفت نه. بدون اعراب و اعجام بنویسید. این هم احتمال سوم.

احتمال دیگر هم که در این فضا است، ما دو خط قدیمی داریم، یکی بیشتر در قرن اول بوده که حالا به اصطلاح می‌گویند خط حجازی است. ماخوذ از آن چیزی است که ابن ندیم در الفهرست گفته است. مثلاً مصحف امیرالمؤمنین که این آقایان در مؤسسه چاپ کرده‌اند خط کوفی است. رواجش در...

احتمال پنجمی هم هست که در ذهن من طلبه نسبت به سؤال از مالک، اظهر وجوه است. می‌گوید «احدثه الناس من الهجا»، بالدقه اعراب گذاری که هجا نیست. خط کوفی که مایل بود و آن را تبدیل کردند هم اصلاً هجا نیست و هجایی احداث نشده. هجا همان هجاء است. حروف همان حروف است. هم...

شاگرد: به‌عنوان یک احتمال هم می‌تواند این باشد که عده‌ای در قرآن الف را اضافه کرده‌اند. یعنی قرآن را به‌صورت رسم رایج آن زمان نوشته‌اند. استاد: این مطلب خوبی است. بعداً عرض می‌کنم. ببینید مواردی داریم که اصلاً این احتمال در آن صفر است. چرا؟ چون یک جایی الف ...

بعداً در آن صفحه‌ای که آورده‌ام توجیهات آقای غانم قدوری را نگاه کنید. البته در آن صفحه، «ل» که آقای غانم قدوری می‌آورد، بد چاپ شده است. حروف به جایی برگشت کرده‌اند که الآن ما می‌نویسیم. و حال این‌که مقصود غانم قدوری آن «ل» است که قدیم بوده است. «ل» که یک مثل...

جلسه قبل کلام مالک را که در کتاب «پژوهشی در رسم مصحف» نقل کرده بودند، بحث کردیم. به وسیله آن، قول علماء بزرگ و متخصصین را رد کرده بودند. آیا قول مالک رد آن‌ها هست یا نیست؟ عبارت آن‌ها را خواندم. در صفحه بیست و هشتم می‌گویند: «گروه دیگری معتقد هستند»؛ این گ...

شکل دیگرش این است: این‌که گفته‌اند عثمان دستور داد به این صورت بنویسند تا تحمل قرائات شود، مقصود از آن حذف و اثبات کلمه باشد. یعنی همان «اختلاف مصاحف الامصار». همینی که مصحف امصار با هم فرق داشت، عثمان گفت که در آن‌ها به این صورت فرق بگذارید، نه این‌که ناسخ ...

ببینید خلاصه عثمان اشتباه کرد که «بالزبر» نوشت، یا درست نوشت؟! یکی به این صورت است و دیگری به‌ آن صورت، کدام یک از آن‌ها است؟ این‌که خدمت شما عرض می‌کنم موارد مهم است، بعضی از آن‌ها هست که حوزوی است. یعنی کسی که در حوزه کار فقهی-علمی می‌کند، نظرش را بیشتر جل...

قبل از آن یک مثال فقهی را عرض کنم. یکی از سوره هایی که رسم المصاحف در آن مختلف است، و مورد ابتلاء فقهی است ولو به حکم ندبی، ولی حکم ندبی‌ای است که مسلمانان از آن استقبال می‌کنند، به دنبالش می‌روند. مرتب هر سال آن را تکرار می‌کنند. آن چه چیزی است؟ نماز عید اس...

مرحوم شیخ در تبیان فرموده‌اند: القراءة قرأ أهل المدينة و ابن عامر فلا يخاف بالفاء و كذلك هو في مصاحف أهل المدينة و الشام و روي ذلك عن أبي عبد الله (عليه السلام) و الباقون « و لا يخاف » بالواو و كذلك هو في مصاحفهم[1] «…و الباقون «و لا يخاف» بالواو و كذ...

البته طبری می‌گوید: واختلفت القراء في قراءة ذلك، فقرأته عامة قراء الحجاز والشام (فلا يخاف عقباها) بالفاء، وكذلك ذلك في مصاحفهم، وقرأته عامة قراء العراق في المصرين بالواو (ولا يخاف عقباها) وكذلك هو في مصاحفه. والصواب من القول في ذلك: أنهما قراءتان معروفتان، ...

اما معاصر او نحاس است. یکی از کتاب‌های خوب علوم قرآنی، اعراب القرآن نحاس است. نحاس در سال سیصد و سی و هشت وفات کرده است. هفت-هشت سال بعد از مرحوم کلینی وفات کرده است. در آن زمان بوده. تا خود طبری خیلی فاصله‌ای ندارد. ببینید وفات فرّاء دویست و هفت است. خیلی ج...

حالا ببینید نحاس چه می‌گوید. یکی از اساتیدی که این کتاب تصنیف ایشان است، یک اصطلاحی دارند و می‌گویند تا قبل از زمان ابن جزری همه قاری محور بودند. می‌گفتند قرائت فلانی؛ یعنی این قرائت از او برخاسته است. بعد از ابن جزری قرائت محور شدند. به قرائت تقدس دادند. در...