رفتن به محتوای اصلی

احتمال عطف بر «یسلّم»

در مرآة العقول، مرحوم علامهی مجلسی رضوان‌ اللّه ‌علیه، کنار این احتمال، احتمال دیگری هم گذاشته‌اند. هر دوی آن‌ها ظریف است. یکی این‌که اینجا عطف باشد: «الْأَرْضَ الَّتِي يُبَدِّلُهَا اللّه» عطف بر «الارض المبارکة» باشد. یعنی «یسلّم لهم الارضَ التی یبدّلها اللّه». یکی دیگر این که، عطف به خود «یسلّم» باشد. این هم قشنگ است. در مرآة العقول فرموده‌اند: إمّا عطف بر «یسلّم» است، یا عطف بر «الارض المبارکة» است.

تفاوتش چه می‌شود؟ اگر عطف بر «الارضَ المبارکة» باشد، «تسلیم» سر آن می‌آید؛ «وعدهم ان یسلّم لهم الارضَ التی یبدّلها اللّه». اما اگر عطف به «یسلّم» باشد نه دیگر، خودش موعود می‌شود؛‌ «وعدهم الارضَ». چون «ان» مصدریه، تسلیم را به مصدر تاویل برده است، یعنی «وعدهم تسلیم الارض و وعدهم الارضَ التی یبدّلها اللّه». این هم وجهی است که علامهی مجلسی فرموده‌اند.