جستجوی پیشرفته
نتایج جستجو
نتایج یافت شده 3318
۱۰. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۰۹/۲۲)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۲۲ آذر ۱۴۰۱
۱۱. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۰۹/۲۹)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۲۹ آذر ۱۴۰۱
۱۲. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۱۰/۱۳)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۱۳ دی ماه ۱۴۰۱
۱۳. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۱۰/۲۰)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۲۰ دی ماه ۱۴۰۱
۱۴. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۱۰/۲۷)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۲۷ دی ماه ۱۴۰۱
۱۵. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۱۱/۰۴)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۰۴ بهمن ۱۴۰۱
۱۶. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۱۱/۱۱)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۱۱ بهمن ماه ۱۴۰۱
۱۷. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۱۱/۱۸)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۱۸ بهمن ماه ۱۴۰۱
۱۸. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۱۱/۲۵)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۲۵ بهمن ۱۴۰۱
۱۹. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۱۲/۰۲)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۰۲ اسفند ۱۴۰۱
۲۰. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۱۲/۰۹)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۰۹ اسفند ۱۴۰۱
۲۱. تعدد قرائات (۱۴۰۱/۱۲/۱۶)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۱۶ اسفند ۱۴۰۱
۲۲. تعدد قرائات (۱۴۰۲/۰۲/۱۳)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - چهارشنبه، ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۲
۲۳. تعدد قرائات (۱۴۰۲/۰۲/۱۹)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲
۲۴. تعدد قرائات (۱۴۰۲/۰۳/۰۲)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۰۲ خرداد ۱۴۰۲
۲۵. تعدد قرائات (۱۴۰۲/۰۳/۰۹)
سال تحصیلی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) - سهشنبه، ۰۹ خرداد ۱۴۰۲
۱. تعدد قرائات (۱۴۰۲/۰۷/۰۴)
شروع سال تحصیلی جدید (۱۴۰۲-۱۴۰۳) - سهشنبه، ۰۴ مهر ۱۴۰۲
۲. تعدد قرائات (۱۴۰۲/۰۷/۲۵)
سال تحصیلی (۱۴۰۲-۱۴۰۳) - سهشنبه، ۲۵ مهر ۱۴۰۲
۳. تعدد قرائات (۱۴۰۲/۰۸/۰۲)
سال تحصیلی (۱۴۰۲-۱۴۰۳) - سهشنبه، ۰۲ آبان ۱۴۰۲
۴. تعدد قرائات (۱۴۰۲/۰۸/۰۹)
سال تحصیلی (۱۴۰۲-۱۴۰۳) - سهشنبه، ۰۹ آبان ۱۴۰۲
ورجعت بالصغر عن السمو إلى وصف قدرته لطائف الخصوم
واحد لا من عدد
بررسی دو تعبیر «واحد لا من عدد» و «لک یا الهی وحدانیة العدد
«ليس بجنس فتعادله الأجناس ، ولا بشبح فتضارعه الأشباح ، ولا كالأشياء فتقع عليه الصفات»
احتمال مرجوح در معنای فقره؛
تناسب معنای جنس منطقی با جنس لغوی
ادامهی شرح فقرهی «ليس بجنس فتعادله الأجناس ولا بشبح فتضارعه الأشباح ، ولا كالأشياء فتقع عليه الصفات»
لزوم بازنویسی قواعد کلاسی و بازتاب معارف روایی
معرفت به خداوند متعال، علت علم حضوری به نفس؛
مسبوقیت ذات الهی از عوالم تجرد و ماده؛
«قد ضلّت العقول في أمواج تيار إدراكه …»
وجود معنا در نماد و انواع آن
ترتب سه عبارت «ایّها الناس» در پایان حدیث
درک تناسب و روابط، منشأ تعجب معرفتی انسان
بررسی معنایی واژگان نسب، حسب، شرف و کرم و شرح فقرات مربوطه
شرح فقرۀ «ولا نسب اوضع من الغضب»
تفاوت نقل فقرۀ پایانی خطبه در کتب شیخ صدوق با دیگر کتابها
کلمات امیرالمؤمنین علیه السلام پیرامون اسلام
توصیف موت به «لا غائب اقرب من الموت»
توصیف معرفتی موت در تعبیر «و لو علم الإنسان ما هو فيه مات خوفاً من الموت» روایت جاثلیق
تمثیل به انواع وحدت غیر عددی در تبیین وحدت غیر عددی خداوند متعال
اما ببینیم ممازجت اثباتی هست یا نیست. بعد از اینکه فهمیدیم خداوند متعال «یکون فی الاشیاء لا بالممازجة»، هر نوع ممازجتی که در ما سوی اللّه هست، در آن «یکون اللّه مع الاشیاء» نیست. بعد از اینکه این را محکم کردیم و میخ آن را محکم کردیم، حالا برای یک نوع امثال...
تمثیل سریان نفس در بدن برای تبیین معیت خداوند با ماسوی الله
در آن جلسه گفتیم: چطور میشود خدایی باشد که همه جا حاضر است؟، خُب، او در عرش است؛ «عَلَى ٱلۡعَرۡشِ ٱسۡتَوَىٰ»[1] و حالا یک علمی هم به زمین دارد. [این پرسش را مطرح کردیم]. رسالهی احمد بن حنبل را هم بیان کردیم. لذا چطور میشود؟ برای رفع این استبعاد میتوان ...
تمثیل جامع اضداد بودن خداوند متعال به ارادهی متضاد در نفس
حتی در مسائل سریان نفس در بدن و افعالی که دارد، مثالهای حکمتآمیز خیلی بزرگی هست. بعضی از آنها را قبلاً عرض کرده بودم، الآن اشاره میکنم تا یادتان بیاید. یکی از چیزهایی که ما انجام میدهیم، دو عضوی هستند که یک دیگر را تمانع میکنند. مثلاً دو انگشتش را روی...
تمثیل معیت حقایق ثابتة با هر مکان و زمانی، برای تببین معیت خداوند متعال
خود وحدت هم، چنین است؛ تمام طبایع صرفه، لایتثنی هستند. یعنی هر طبیعتی که میبینید، از حیث نفس الطبیعه، لایتثنی است. یعنی وحدتش، وحدت غیرِعددی است. تمام حقایق ثابته، یک جور معیت دارند با هر زمانی و با هر مکانی. مثلاً شما میگویید: «لَوۡ كَانَ فِيهِمَا ءَالِه...
تقدم مفهوم ضرورت بر «جهانهای ممکن» در منطق
امروزه برای بعضی از چیزهایی که نتوانستند تحلیل کنند - آن هم بهخاطر پایهگذاری غلط - میگویند «جهانهای ممکن». جهانهای ممکن، حاصل یک پایهگذاری غلط در منطق است. اگر از اول، منطق نمادین و ریاضی را طور دیگری تدوین کرده بودند، نیازی نبود امروز جهانهای ممکن را...
انحصار معرفت توحید در خداوند متعال
علی أیّ حال، مثالهای متعددی داریم که رفع استبعاد میکند در چیزهایی که به خدای متعال نسبت میدهیم. مختص خودش است. این جور وقتها که میشود یادم میآید. شاید اگر این مباحثات را مرور کنید، میبینید مکرر گفتهام، اما خواجه عبداللّه انصاری در کتاب منازل السائرین...
الف) نفی ادات، در علم خداوند متعال
عبارت بعدی: و علمها لا بأداة، لا يكون العلم إلا بها خدای متعال، علم به اشیاء دارد، «لابأداة». در کتاب ما بعد از واژهی «اداة»، یک ویرگول گذاشته شده است. نمیدانم در چاپهای بعدی هم این ویرگول هست یا آن را برداشتهاند. علی أیّ حال، با آن تعلیقهای که خود مح...
ب) عینیت علم خداوند متعال و اشیاء
استاد: بله؛ اصلاً دو جمله است. «علمها لابأداة»؛ خدای متعال اشیاء را میداند، نه با وسیله. «لایکون العلم»؛ یعنی علم خالق، «الا بها»؛ «بها» به اشیاء بر میگردد، نه به «اداة». «لایکون العلم الا بها» یک معنا است، «بها» اگر به اشیاء برگردد، معنای دیگری میشود. «ع...
عدم تنافی عینیت علم خداوند متعال به اشیاء، با علم داشتن او به اشیاء
شاگرد: اینکه میگوییم «به او علم داریم» مسامحه میشود، چون خودش علم است. استاد: خیر؛ چون احاطه دارد. شاگرد: به او که علم نداریم، خودش علم ما است. استاد: در اینجا «به» مانعی ندارد. روی مبنای اوسعیت نفسالامر، درست جلو میروید. وقتی این به او اشراق میشو...
توجیه کثرت در حکمت متعالیه و حکمت مشاء
صفحه هفتاد و سه بودیم. این خطبه شریفه که حضرت فرمودند: «و تمكن منها لا على الممازجة»[1]. از جلسه قبل دو مطلب هست. یکی مطلبی است که در آخر مباحثه فرمودند. مقصودتان را بفرمایید تا روشنتر باشد. شاگرد: اگر بگوییم ماهیت اعتباری است و سراب است، و اصالت با وجود ا...
اوسعیت نفس الامر از وجود
قبلاً مبنایی هم عرض کرده بودم که هر چه روی آن فکر کنید –روی اصل آن، نه تحلیلش- نفع میبرید؛ اینکه اساساً نفس الامر اوسع از وجود هست یا نیست؟ این را هم مکرر عرض کردم.روی این مبنایی که صحبت میشود اساساً کل واقعیت روی این، بیان میشود که نفس الامر مساوق با وج...
نقش تمثیل و مثال در تببین معیت خداوند با ما سوی الله؛ جهت سلب نقص در مثال و تعدی آن به خداوند
خُب برگردیم به توحید صدوق. حضرت فرمودند: «لابالممازجة». جلسه قبل عرض کردم ما سوی الله تعالی، مشحون به ممازجت هستند؛ به هزاران نوع از ممازجت. بخشی از آن را عرض کردم. در کتاب حکمت هم معلوم است. میگویند «کل ممکن زوج ترکیبی من ماهیة و وجود». در آن جا تعبیر «زوج...
«اختلاط»، معنای «مزج» و «مرج»
در صفحهی هفتاد و سوم بودیم. به این عبارت از خطبة الوسیله رسیدیم: «فارق الأشياء لا على اختلاف الأماكن، و تمكن منها لا على الممازجة». چون خدای متعال احدیّ المعنی است، «لم یتفاوت فی ذاته» است و تبعض در او نیست، پس با هیچ شیای مصاحبت ندارد. از همهی اشیاء جد...
بازتاب نقص روش ثنایی در کتاب «المعجم الاشتقاقی الموصل» در کلمهی «مزج» و «مرج»
لغت مزج را در التحقیق آوردهاند؛ گمان من این است: یکی از مواردیکه نقص کتاب حسن جبل را نشان میدهد، همینجا است. ایشان در کتاب «المعجم الاشتقاقی الموصل» با دو حرف اول، معنا را پایهگذاری میکند؛ البته بدون در نظر گرفتن الف، واو، یاء. بعد با این دو حرف اول و ...
نقش اصول القرائة و حرکات در معنا
شاگرد: شما فرمودید: ثنائی معنا نکنند؟ استاد: آنچه که عرض من است، این است که برگردیم تمام حروف را ببینیم. لذا عرض کردم در آینده، هوش مصنوعی در فقه اللّغة، میتواند خیلی کارساز باشد. چون ما باید اینها را جمع کنیم و زحمت بکشیم، اما هوش مصنوعی با سرعت اینها ر...
زبان قیاسی و زبان وندی
شاگرد: حضرت عالی فرمودید: بدایة الکلام بشر، با کلمات دو حرفی بود. اگر به این صورت باشد، خُب، کار حسن جبل کار طبیعی و درستی است که میخواهد به آن برگردد. استاد: من این را در زبانهای قیاسی عرض نکردم. اصل شروع زبان را عرض کردم. الآن زبانهای پسونددار، پیشون...
بررسی ثنائی کلمات و غفلت از اتحاد کلمات در حروف، در معجم الاشتقاقی الموصل
شاگرد: اصل کارش را عرض کردم. اگر میخواهد سنگ بنا بگذارد ... . استاد: اگر میخواهد سنگ بنا بگذارد، نباید اینها را از هم جدا کند. دودوئیها در ارتباط با هم هستند کما اینکه خودش گفت. گفت «بثّ» و «ثبّ». چرا در لغت خودت از همین استفاده نکردی؟! یعنی الآن کیان ...
انواع فنوتیک و واج و تأثیر آن در معنا
شاگرد: فرمودید: تفاوت «مرج» و «مزج» به راء و زاء است؟ استاد: تفاوت «مرج» با «مزج» در راء و زاء است و در هر دو هم یک جور اختلاط هست. اما اینکه اختلافهایشان چیست، مربوط به تفاوت راء و زاء است. نه اینکه به وادیای بروند که از هم منعزل شوند و دو جور معنا شون...
انواع ممازجت و نفی آنها از نحوهی معیت خداوند متعال با اشیاء
ببینید حضرت علیه السلام فرمودند: «تمکن من الاشیاء لا بالممازجة»؛ خداوند متعال در هر چیزی هست؛ هر کجا بروید در هر چیزی هست. اگر ما باشیم و زبان مبارک امیرالمؤمنین علیه السلام نباشد، به ما اعتراض میکنند و راست هم میگویند. یعنی تو چه میگویی خداوند در هر چیزی...
ممازجت جوهر و عرض
بنده قلم برداشتم و یازده ممازجه را یادداشت کردهام. یازده یا دوازده مورد شد. یک ممازجتهایی هست که ریخت آنها ریخت فلسفی-منطقی است. میگوییم «تمکن فی الاشیاء» یا «یکون فیها» که تعبیر کافی و تحف العقول بود. خداوند متعال، در اشیاء هست، لابالممازجة. خُب یک مماز...