تفاوت طریق های تیسیر و شاطبیه

شاگرد: طریق های شاطبیه و تیسیر با هم فرق می‌کند؟

استاد: نه، شاطبیه مسیر او را رفته است. ولی در متن شاطبیه طریق را نیاورده است. صرفاً گفته «لَهُمْ طُرُقٌ يُهْدَى بِهَا كُلُّ طَارِقٍ[1]». اسم طریق را نیاورده است. شاطبیه کتاب غامضی است. برای آن رمز گذاشته است. وقتی شما متن را می‌خوانید چیزی نمی فهمید که چه دارد می‌گوید. مثلاً «الف» برای نافع است. «باء» برای قالون است. «باء» را برای کلمه‌ای می‌آورد که معنا دارد. مثلاً اگر بگوید «بارع»، از «باء» می‌فهمیم که قالون است. و الا «بارع» هم معنا دارد. خیلی متن عجیبی است. حالا دیروز عرض کردم که در جواهر زیاد آمده، اما وقتی نگاه کردم تنها در بحث قرائت سه-چهار بار آمده است. ولی اسم شاطبیه در کتب علماء بوده است. در اجازات، مفصل آمده است. در کلام مرحوم علامه حلی نیامده است. علامه حلی یک اجازه مفصلی دارند برای بنی زهره که فقط اسم السبعه ابن مجاهد آمده است. ولی در کلمات متاخرین مثل شهید اول و شهید ثانی، اسم شاطبیه آمده است. چون دیگر معروف شده بود.

این‌ها نکات خوبی است. شاطبی ظاهراً ضریر هم بوده؛ ابوالقاسم بن فره. در بحارالانوار آمده ابوالقاسم ابن غره. ظاهراً این تصحیف چاپی است. مسلم است که اسم پدرش شاطبی بوده. برای اندلس است. شاطیبا. شهری در اسپانیا بوده که در آن ساکن بودند. شاطبی در آن جا بوده؛ ابن فره. در بحارالانوار که در اجازات ابن غره آمده، غره نیست. 

[1]متن الشاطبيه حرز الاماني ووجه التهاني في القراءات السبع ص۴