استعمال «أمد» در معنای فاصله‌ی زمانی

اما اگر بگوییم «أمد» به ‌معنای غایت، دو جور به کار می‌رود. معنای پایان کار یک استعمال آن است. گاهی أمد، به‌معنای خود فاصله‌ی زمانی به کار می‌رود. خط‌کش ده سانتی، سر ده سانت، غایت آن است یا خود ده سانت غایت است؟ هر دوی آن کاربرد دارد. «فَطَالَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَمَدُ فَقَسَتۡ قُلُوبُهُمۡ»[1]. «طال علیهم الأمد» یعنی آن نهایت کار؟! نقطه‌ی پایان که طول ندارد. مثلاً بگوییم سر خط‌کش ده سانتی، خیلی طولانی است! برای سر ده سانتی که طول معنا ندارد. در «طال علیهم الأمد»، «أمد»، یعنی خود بازه‌ی زمانی، خود این فاصله، خود این اندازه‌ی زمانی. اگر به این صورت باشد، خیلی خوب می‌شود. «لا بأمد» ، «أمد» یعنی تصرم زمانی. نه یعنی پایان رسیدن یک زمان. خود بستر زمان مراد است. حضرت علیه السلام می‌فرمایند: خداوند متعال دائم است، اما نه به أمد. یعنی نه به این تصرم زمانی‌که به یک جایی می‌رسد و از آن جا رد می‌شود. اصلاً به این صورت نیست. لذا در آن جلد بحارالانوار فرمودند: «فانّه لیس بزمانی».

[1]. الحدید، آیه‌ی ۱۶.