نتایج جستجو

دنباله همین حدیث شریف «حروفه من معانیه» بود، اگر این شش-هفت سالی که گذشت مثل حال الآن بود که سریع برای هر بحثی ریزی یک عنوانی را مطرح می‌کردیم خیلی خوب بود. خب در فکر این خصوصیت نبودیم. همین‌طور جلو می‌رفتیم. من قبلاً به ذهنم آمده بود. روایاتی داریم که محتوا...

شاگرد: این احتمال با قرائن بیرونی هم می‌سازد، چون او روی قرائت خودش اصراری داشته. در تاریخ ابن مسعود به این صورت است. حضرت می‌فرمایند اگر او می‌خواهد روی قرائت خودش اصرار کند و قرائت ما را کنار بزند… . استاد: بله، ذیل همین حدیث مرحوم آقای حکیم یک جمله‌ای دا...

شاگرد: به زمان خود حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله برویم. روایتی بود که دو نفر نزد حضرت رفتند و حضرت فرمودند هر دو قرائت را من گفته ام. معلوم می‌شود که در زمان خود اصحاب هم به این صورت جا نیافتاده. استاد: بله، تاریخ این‌ها روشن است. اساساً این تعدد در مدینه نم...

شاگرد: بالاتر از این هم هست. وقتی محدثین مهم آن‌ها قرائات مختلفی را نقل می‌کردند چرا چیزی نگفتند؟ استاد: جالب است… . برخی از مطالب را می‌خواهم بگویم یادم می‌رود. این نکات جالب است. روایت حرف واحد، «انما الاختلاف یجی من قبل الرواة» برای چه زمانی از شیعه است؟...

حرفی که مرحوم آقای حکیم فرمودند نکته‌ای بود. من که آن را خواندم به این خاطر بود که حرف آقای حکیم قیمت داشت. آقای حکیم فرمودند ولو حضرت فرمودند «نحن نقرأ علی قرائة ابی»، اما اگر این عبارتی بود که بین شیعه بازتاب داشت، لما به الخفاء. شیعه این حرف را می‌گرفتند ...

شاگرد: تفاوت بدوی بین قرائات مختلف خلاف حکمت است. اگر کتاب قانون یا کتاب هدایت به یک قرائت باشد هم تسهیل بر تابیعین آن کتاب است… . استاد: نزدیک به همین اشکال را حاج آقای حسن زاده در هزار و یک کلمه و در منهاج البراعه که شرح نهج‌البلاغه را تتمیم کردند آورده‌ا...

شاگرد:… . استاد: ایشان می‌گویند نمی‌توانید مرادف بیاورید، مذهب اهل البیت این است. خب مذهب اهل البیت باید چیز شناخته شده‌ای باشد. من قبلاً عرض کردم نزد شیعه -هم سنی ها این‌ها را می‌شناختند و هم برای خودشان معلوم بوده- دو چیز مثل آفتاب بوده. یکی این‌که بر شیع...

شاگرد: این فرمایش که فرمودید قرآن طوری کتابت شده که هم «ملک» و هم «مالک» خوانده شود، این کار نسبت به مفسده هایی که بعداً بر آن مترتب می‌شود ترجیح دارد؟ مثلاً این‌که اختلاف شود که کدام قرائت صحیح است و … . استاد: ببینید ابتدا گفتید که تو می‌گویی، این را من ن...

نکته دوم در مورد مفاسدی است که بر قرائات مترتب است. ببینید ما وقتی با مطالب انس نداریم، این حرف درست است. یعنی بعد از صنعت چاپ این حرف‌ها آمد. همه به قرائت حفص انس گرفتند. قبلش به این صورت نبود. یعنی زمان‌های سابق افراد القرائه را داشتیم اما همه قرائات هم بو...

قدم سوم مهم‌تر بود. کاری داشت علماء اسلام و مفسرین مواظبت کنند و دهن کسانی را که در قرآن اجتهاد می‌کنند را ببندند؟! کسانی که اجتهاد می‌کنند و قرائت در می‌آورند؟! کما این‌که می‌کردند و چه برخوردهایی می‌شد. و حال آن‌که برعکس است. از قراء از مفسرین از روز اول م...

آن چه که من می‌خواهم در آن دو صفحه نگاه کنید، دو تا نکته است. زرکشی چه گفت: «و قال الزرکشی فی «البرهان»: التحقیق أنّها متواترة عن الأئمة السبعة[1]»، من به‌دنبالش رفتم و مطلب خوبی را پیدا کردم. این «التحقیق» اصلاً برای زرکشی نیست. معلوم می‌شود که در «البرهان»...

البته قبلاً هم گفته بودند و نکته خیلی خوبی بود. یکی از مطالب بسیار مهم این است که نحوی های قوی و اساطین نحو، به شواهد بعد از اسلام و بعد از نزول قرآن اعتناء ندارند. شواهد بعد از نزول قرآن را شاهد نحوی نمی‌دانند. آن هایی که نحو می‌دانند اصلاً اعتناء نمی‌کنند....

استاد: همان‌طور که ملاحظه می‌کنید هیچ‌کدام از کتاب‌های حجه القرائات به‌معنای تصحیح القرائات یا ترجیح به‌معنای رد قرائت دیگر نیست. من قبلاً هم عرض کردم که این ناشی از بستر عراق بود. ابن مسعود هم پایه‌گذار آن است. نمی‌دانم پیدا کردید یا نه، در بین علماء مشارقه...

در همین مانحن فیه که بحث تعدد قرائات است، دو امر سرنوشت ساز در حدائق آمده است که بازتاب وسیعی در کتاب‌های متأخر داشته است. هر کتابی را می‌بینید، می‌بینید این را آورده است؛ جواهر آورده «قال الزمخشری». می‌گوید ببینید این خودش سنی است و دارد این را می‌گوید. خب ...

در قرائات مشهوره هست: «بسم الله الرحمن الرحیم، قل اعوذ برب الناس، ملک الناس»، کسی در قراء سبعه «مالک الناس» خوانده است؟! جایش بود که بخوانند یا نه؟! جایش بود اما احدی نخوانده است. عین همین کلمه در کلمه «مالک» در سوره مبارکه حمد آمده است. ابن جزری می‌گوید، مر...

شاگرد: تعبیر تواتر صرفاً اصطلاح است؟ یعنی قرائتی متواتر است که این سه شرط را داشته باشد؟استاد: اصطلاح تواتر متأخر آمده است. قبلاً می گوفتند قراء الامصار، اهل المدینه. عده‌ای از مستشکلین می‌گویند تواتر از فلان قرن درآمده است. درحالی‌که از این‌ها مهم‌تر بوده ا...

شاگرد:… استاد: اختلاف ممدوح در تبیان است. خودشان فرموده بودند. شاید قریب به ثلث تبیان، توضیح قرائات است. مرحوم شیخ مفصل نقل می‌کنند. بعد هر کجا می‌رسند و می‌گویند این قرائات مساوی است و اعتبار خودش را به دست آورده، اولش می‌گویند الجائز بین القراء؛ آن چه که ...

شاگرد: در کلمات هم احتمال شما ذکر شده است؟ یا این‌که همه «نحن» را اهل‌بیت گرفته‌اند؟ استاد: جالب این است که در اینجا سه روایت است. الآن می‌خواهم عرض کنم. اصلاً در کتاب‌های قبل از قرن یازدهم ذکری از این روایات نیست. درحالی‌که به‌شدت محل نیاز بوده و در مقابلش...

اما چه اتفاقی افتاد؟ از قرن یازدهم کسانی که گرایش محدثی داشتند، تأکید بر پر رنگ کردن اخبار داشتند، در فضای بحث قرائات این فضای احادیث کافی را پر رنگ کردند. اولین نفر مجلسی اول بود و بعد از ایشان فرمایش فیض بود اما کسی که صریحاً به‌عنوان رد قرائات از آن استفا...

شاهد دوم؛ نفس این روایات زراره و فضیل است. آدم باید از واضحات شروع کند و استدلال کند. شاهد بر این‌که اجماع شیعه برای مماشات و تقیه نبود، نفس همین روایت «کذبوا اعداء الله، نزل علی حرف واحد» و روایت «انما الاختلاف یجیء من قبل الرواة» است. نفس این دال بر این اس...