رفتن به محتوای اصلی

۲. من نبی و لا محدث

قرائت ولامحدث از ابی بن کعب به نقل بیهقی و از ابن مسعود به نقل فتح البیان قنوجی و از ابن عباس به نقل کثیرین، و بخاری برای دفاع از محدث بودن عمر این قرائت ابن عباس را نقل کرده است:

 

3689 - حدثنا يحيى بن قزعة، حدثنا إبراهيم بن سعد، عن أبيه، عن أبي سلمة، عن أبي هريرة رضي الله عنه، قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: «لقد كان فيما قبلكم من الأمم محدثون، فإن يك في أمتي أحد، فإنه عمر» زاد زكرياء بن أبي زائدة، عن سعد، عن أبي سلمة، عن أبي هريرة، قال: قال النبي صلى الله عليه وسلم «لقد كان فيمن كان قبلكم من بني إسرائيل رجال، يكلمون من غير أن يكونوا أنبياء، فإن يكن من أمتي منهم أحد فعمر» قال ابن عباس رضي الله عنهما: «من نبي ولا محدث[1]»

__________

[تعليق مصطفى البغا]

۳۴۸۶(۳/۱۳۴۹) -[ ر ۳۲۸۲]


[1] صحيح البخاري، ج ۵،‌ ص ١٢ ط دار النجاة مصر

عبارت قال ابن عباس: من نبی و لا محدث در برخی از طبع های صحیح بخاری (مثلا دو طبعی که در المکتبه الشامله الحدیثه موجود است) یافت نشد.

https://shamela.ws/book/735/5676#p1

https://shamela.ws/book/1681/5597#p1

اما در طبع دار طوق النجاه مصر و ط ابن کثیر موجود است:

https://lib.efatwa.ir/42174/5/12

سرّ مطلب را شاید بتوان در طبع امیریه و نسخه حافظ یونینی یافت. یکی از بهترین نسخ بخاری،‌ نسخه به روایت یونینی است. در این کتاب عبارت قال ابن عباس در هامش کتاب آمده است(و دو علامت در آن به کار رفته است که ظاهراً‌ صحـ و لا باشد. در مورد رمز صحـ آمده است: اشاره الی صحه هذه الکلمه الی المرموز له او عند الحافظ الیونینی و مقصود از لا ابوذر هروی است:

https://pdf.lib.efatwa.ir/90784/0/45)

https://pdf.lib.efatwa.ir/90784/5/12

این در حالی است که هم ارشاد القاری و هم فتح الباری این اضافه را در متن ذکر کرده اند:

قال ابن عباس رضي الله تعالى عنهما ما من نبي ولا محدث

أشار بهذا إلى قراءة ابن عباس في قوله تعالى: {وما أرسلنا من قبلك من رسول ولا نبي إلا إذا تمنى ... } (الحج: ٢٥) . الآية فإنه زاد فيها: ولا محدث، وأخرجه عبد بن حميد من حديث عمرو بن دينار، قال: كان ابن عباس يقرأ: وما أرسلنا من قبلك من رسول ولا نبي ولا محدث.( كتاب عمدة القاري شرح صحيح البخاري، ج ١۶، ص ١٩٩ )

قوله قال بن عباس من نبي ولا محدث أي في قوله تعالى وما أرسلنا من قبلك من رسول ولا نبي الا إذا تمنى الآية كان بن عباس زاد فيها ولا محدث أخرجه سفيان بن عيينة في أواخر جامعه وأخرجه عبد بن حميد من طريقه وإسناده إلى بن عباس صحيح ولفظه عن عمرو بن دينار قال كان بن عباس يقرأ وما أرسلنا من قبلك من رسول ولا نبي ولا محدث  كتاب فتح الباري لابن حجر، ج ٧، ص ٧١)