ارتکاز متشرّعه
مدخل :ارتکاز متشرعه در دیدگاه آیت الله بهجت
یکی از اموری که مرحوم آیت الله بهجت به آن خیلی عنایت داشتند و در درس هم خیلی تکرار می‌کردند، مس...
فصل اول: تبیین ارتکاز، ذکر مصادیق و انواع
«ارتکاز» در لغت
ارتکاز چیست؟ ارتکاز، باب افتعال رَکَزَ است. رَکَزَ ای رسخ. مثلاً رکز رُمْحَهُ ، این نیزه‌اش را در...
موارد روشن ارتکاز
۱.نجاست؛شرعی یا عرفی این سؤال خیلی در بحث‌ها مطرح می‌شود: آیا نجاستی که در شرع می‌گوییم یعنی هما...
مواردی با وضوح کمتر:
١.تلقیح مصنوعی از حاج آقا زیاد سؤال می‌کردند که این تلقیحات[1] و این ها جائز است یا نه؟ حاج آقا ...
موارد مبهم ارتکاز:
١.رحم میزبان رحم میزبان[1]؛ رحمِ میزبانِ یک زنی است، زنِ آن شوهر که نیست. آن شوهر، یک زنی برای خ...
انواع ارتکاز:
ارتکاز متعلّق به عمل ؛ارتکاز متعلّق به فکر حاج آقا فرمودند:«فان رجحان التأخیر عندهم امر منکر[1]»...
فصل دوم:ارتکاز در کلام فقهاء
روش جستجو در نرم افزار جامع فقه
یک جستجویی کردم در جامع فقه با «رتکز با سه تا ستاره(*)»،نزدیک ۱۲۰۰۰(١١٧١٣ مورد) آمد که حالا نصفش ...
ارتکاز در کلمات سابقین
ارتکاز به حمل اوّلی؛ارتکاز به حمل شائع البته یک نکته عرض کنم، این که در دوره‌های متأخر، کلمه‌ی...
ارتکاز در کلمات معاصرین
١.اثبات کریت ماء به قول ذی الید الكرية تثبت بالعلم، و البينة. و في ثبوتها بقول صاحب اليد وجه، و ...
فصل سوم: حجّیّت ارتکاز
جایگاه ارتکاز در مباحث اصولی
ارتکاز در کلمات اصولیّون (6) ارتكاز المتشرعة[1]: و قد شاع استعمال هذا الاصطلاح على السنة عند...
ادله حجیت ارتکاز:
١.آیه‌ی «یتّبع غیر سبیل المومنین» دلیل بر حجیت ارتکاز متشرعه، مثلاً می تواند آیه «يَتَّبِعْ غَيْ...
درجه ارتکاز
ارتکاز؛اقوی از استظهار ارتکاز، کشف قطعی است؛ قطعی در استظهارات. وقتی حکم شرعی را، از ظهور یک جم...
فصل چهارم : ارتکاز:عوامل؛موانع
عوامل شکل گرفتن ارتکاز:
١.تحلیل موضوعی چرا هزار تا دلیل از یک گوینده حکیم،یک نظام فکری افاده می‌کند ؟ به دلیل این‌که هزا...
عامل فعّال شدن ارتکاز:
دَوَران یکی از مواردی که خیلی این ارتکاز در ذهن متشرعه فعال می‌شود، موارد دَوَران است. موارد دور...
عامل کشف ارتکازات:
انس به کلمات شارع هر فقیهی آنَس باشد به کلمات شرع،در ارتکاز شرعی قوی‌تر است. در این‌که هر فقیه...
مانع فعلیّت ارتکاز:
ممارست با مطالب کلاسیک گاهی ممارست با کتاب و مطالب کلاسیک، مقداری انسان را از آن ارتکاز محجوب می...
فصل پنجم:آسیب شناسی ارتکاز
واقعاً ارتکاز خیلی بحث نیاز دارد. من این را که گفتم زیر کلمه ارتکاز خط بکشید، مطلب خوبی است، خیلی...
١.لسانِ ارتکاز
بعد از چندین سال که در فرمایشات ایشان فکر می‌کردیم-اندازه‌ای که می‌فهمیم- یک موردش را این اواخر د...
٢.ارتکاز:سهل الادعا؛سهل الانکار
یکی دیگر از مشکلات ارتکاز این است که سهل الادعا و سهل الانکار است. این یعنی چیزی بی‌ضابطه. می‌گوی...
٣. ارتکاز فقها؛ارتکاز متشرّعه
یک مطلبی که ما در تاریخ فقه داریم این است که فقه تا قبل از زمان شیخ طوسی، فقه تفصیلی نبوده است. ت...
۴.تشکیکی بودن ارتکاز
یک فقیه ارتکاز دارد، یک متشرع غیر فقیه ولی ۷۰ ساله، آن هم یک ارتکاز دارد. جوان متشرّع اما ۲۰ ساله...
۵. شخصی بودن دلیل ارتکاز
لازمه‌ی این مطالب،این است که ارتکاز یک دلیل شخصی می‌شود. قابل اثبات نیست.یکی می‌گوید من تشخیص داد...
۶.عدم انس متشرعه به منابع دینی
متشرعه مگر چند تا از کلام شارع را شنیدند؟ چقدر سروکار داشتند؟ یک نفر که پشت کوه زندگی می‌کند،در ا...
۷.پیش‌فرض های ذهنی متشرّعه
ارتکاز به شرطی صحیح است که متشرعه،خالی الذهن باشند.اگر مخاطبین با پیش فرض به سراغ روایات بروند، ک...
۸.منشأ ارتکاز
یکی دیگر از مشکلات، این است که ارتکاز از حیث منشأ می‌تواند ارتکازِ عقلی[1]، ارتکازِ عقلایی[2]، ار...
۹.ارتکاز در امور توقیفی
در قضیه عبادات که توقیفی است، چطور شناخت یک مرام و مسلک می‌تواند این گونه امور را تبیین کند. مثلا...